Neerslagradar
Meld het weer bij jou!
Zonnig
Licht bewolkt
Half bewolkt
Zwaar bewolkt
Lichte regen
Regen
Zware regen
Onweer
Lichte sneeuw
Sneeuw
Hagel
Mist
Dichte mist
Zeer dichte mist
Storm
IJzel
<klik hier>
Plaats:
<klik hier>
Waarschuwingen KNMI
Momenteel online
Forum: 284 bezoekers
Meteo encyclopedie: Wat betekent Zonnevlek?
Zonnevlekken:
Zijn relatief donkere vlekken op het oppervlak van de Zon. Het oppervlak van de Zon vertoont periodiek donkere vlekken. De zonnevlekken hangen samen met relatief koelere plekken op de Zon. Deze relatieve afkoeling wordt veroorzaakt door sterke magneetvelden die de convectie van plasma bemoeilijken. Daardoor wordt de warmteaanvoer vanuit het binnenste van de zon tijdelijk verminderd. Na verloop van tijd verdwijnen de zonnevlekken weer. Meestal verschijnen zonnevlekken in paren, elk met een tegenovergestelde magnetische pool.
Het aantal zonnevlekken is een maat voor de activiteit van de Zon: hoe meer er te zien zijn, hoe actiever de Zon. Een actieve Zon produceert korte explosies van energie waarbij geladen deeltjes vrijkomen. Als die deeltjes de aardse atmosfeer binnendringen, kunnen ze poollicht veroorzaken. De kans op poollicht is het grootst in jaren met veel zonne-activiteit.
Gemiddeld om de elf jaar, in een "actieve" periode, wisselen de magnetische polen van de Zon van plaats. De laatste keer was eind december 2013 [1] en de polen zullen zo blijven tot 2024, wanneer de polen opnieuw van plaats wisselen. Deze poolverschuiving gebeurt altijd op het zonnemaximum, het hoogtepunt van de toename in het aantal zonnevlekken, gemiddeld om de elf jaar.
Achtergrond:Een zonnevlek mag ten opzichte van de rest van de Zon een donkere plek zijn, in het midden is die nog altijd 5000 keer zo helder als de volle maan.
Heel kleine vlekken, die ook wel poriën worden genoemd, ontstaan in een paar minuten en kunnen na een paar uur alweer verdwenen zijn. Hun middellijn is niet veel groter dan die van een paar granulatiekorrels bij elkaar. De vlekken zitten in groepjes van 10 tot wel groepen van meer dan 100 vlekken. Zo'n grote zonnevlekkengroep verandert voortdurend van uiterlijk, maar kan een paar weken, soms zelfs enige maanden zichtbaar blijven.
De zonnevlekken bewegen van oost naar west over de zonneschijf. Deze beweging is schijnbaar, want net als alle andere hemellichamen draait ook de Zon om haar as. Zonnevlekken die ter hoogte van de zonne-equator liggen bleken in ongeveer 25 dagen eenmaal om de Zon te bewegen, terwijl vlekken op hogere breedte er soms meer dan 30 dagen over doen.
Zonnevlekken hebben een temperatuur die ongeveer 1000 tot 1500 graden lager ligt dan die van hun omgeving. Op de plaats van de vlekken heerst een sterk magneetveld. Bij zonnevlekkengroepen die zich op het noordelijk halfrond van de Zon bevinden, vertoont de eerste vlekkengroep een magnetische noordpool en de volgende een zuidpool. Bij de vlekkengroepen op het zuidelijk halfrond is dit juist andersom.
Er bestaan verschillende grootteklassen van zonnevlekken, die worden aangeduid met een letter van A tot J.
- Een vlek van het type A bestaat uit een paar poriën, die zich verder ontwikkelen, maar na korte tijd weer geheel kunnen zijn verdwijnen.
- Een B-vlek toont vele grotere zonnevlekkengroepen: ze bevat twee zwaartepunten of polen. In zulke tweepolige zonnevlekken komt het ene centrum met een magnetische noordpool overeen, het andere met een magnetische zuidpool.
- Bij een C-vlek is er nog weer iets bijzonders te zien: een van de twee hoofdvlekken heeft een zogenaamde hof, een niet helemaal donker veld, dat een gestreept patroon vertoont. Grote zonnevlekken hebben altijd een hof. De temperatuur in een vlekkenhof (penumbra) is aanzienlijk hoger dan die in de kern van de vlek. Het temperatuurverschil bedraagt soms meer dan 1000 graden.
- De uitgebreidste zonnevlekkengroepen die wij kennen, zijn van het type F. Ze omvatten vaak meer dan honderd zonnevlekken.
- De vlekken van type H en J zijn het langst zichtbaar, soms enkele maanden.
De hoeveelheid en de momenten waarop de meeste zonnevlekken te zien zijn, hangt af van de zonnecyclus, die elf jaar duurt. Tijdens een zonnevlekkenminimum is er wekenlang geen vlek te zien. Bij een maximum zijn er honderden te zien en soms jaren na het maximum zijn er met het blote oog nog grote zonnevlekken te zien. De zonneactiviteit kan worden uitgedrukt in het Wolf-getal.
Ontstaan
Aangezien de Zon uit fluctuerende gassen bestaat, beweegt het zonneoppervlak niet uniform: de equatoriale gebieden van de Zon draaien in een ongeveer 25-daagse cyclus om de rotatie-as van de Zon, terwijl daar op de polaire breedtegraden wel 30 dagen of meer voor nodig zijn. Hierdoor komt het in de loop van een cyclus tot vervormingen van het - aanvankelijk bipolaire magnetisch veld in het binnenste van de zon. Er ontstaan lokale veldbogen, die door de fotosfeer heenbreken en hun materie in de corona slingeren; de daaruit voortvloeiende afkoeling van het oppervlak wordt als een zonnevlek zichtbaar. Waar de veldlijnen loodrecht op het zonneoppervlak staat is het zonneoppervlak op zijn donkerst (umbra), waar zij schuin ten opzichte van het zonneoppervlak verlopen, is het minder donker (penumbra).
Aangezien zonnebogen elk een ingangs- en een uitgangspunt hebben, komen zonnevlekken vaak in paren voor. De vooruitlopende zonnevlek (engels: leading spot) ligt dichter bij de zonne-evenaar dan de achterlopende zonnevlek (engels: trailing spot); deze afwijking neemt af met de toenemende afstand tot de polen van de Zon[2]. De polariteit van de vooruitlopende zonnevlek komt overeen met die op halfrond van de Zon, waar deze vlek ontstaat; voor de achterlopende zonnevlek geldt het tegendeel.
Later in de zonnevlekcyclus ontstaan er steeds vaker zonnevlekken; deze zijn ook steeds groter (groepsvorming). Op het laatst verzamelen zij zich aan de evenaar, waar zij elkaar grotendeels neutraliseren; de rest van de gemagnetiseerde gasvelden wordt naar de polen gedreven: het gezamenlijke magnetische veld van de Zon wordt weer uniform (bipolair), maar nu met omgekeerde polariteit.
De exacte eigenschappen van de hier aan ten grondslag liggende zogenaamde zonnedynamos zijn nog niet volledig opgehelderd.Zonnevlekken worden meestal omgeven door faculae of plages: hete regio's die hoog-energetische straling uitzenden. Als het tot een "kortsluiting" van de veldbogen komt, stort het magnetisch veld abrupt in elkaar en komt het aangrenzende plasma vrij; het gevolg is een coronale plasmawolk.
voor het gehele artikelnl.wikipedia.org/wiki/Zonnevlek
Bron: wikipedia – de vrije encyclopedie