Extreme herfstbuien

Ons land wordt van tijd tot tijd opgeschrikt door overlast als gevolg van hoosbuien. Dit kan varieren van straten en polders die blank staan tot daken die het gewicht van het overvloedige water niet aankunnen.

Het Nederlandse klimaat is aan verandering onderhevig. Zowel natuurlijke factoren zoals vulkaanuitbarstingen en de activiteit van de zon spelen hier een rol bij. Ook de mensheid zelf speelt echter op regionale en globale schaal een (grote) rol bij klimaatsveranderingen. We kunnen hierbij denken aan ontbossing en verwoestijning. Ook de verstedelijk van de Randstad en gedeeltelijke inpoldering van de Zuiderzee spelen een rol.



Ons neerslagklimaat
Uit neerslagstudies is gebleken dat het in Nederland de afgelopen 100 jaar structureel natter is geworden. Zo valt er gemiddeld nu jaarlijks 20 mm meer dan in het begin van de 20e eeuw. Hierbij is het niet alleen langer gaan regenen, maar ook harder. Het blijkt dat vooral het winterhalfjaar natter is geworden. In het zomerhalfjaar daarentegen is de neerslaghoeveelheid niet significant veranderd.

Hoe vaak regent het nu echt hard?
De meesten van ons kunnen zich nog wel de laatste zomerse plensbui herinneren. Om te kunnen bepalen hoe uniek een bui is geweest kan dit worden uitgedrukt in de hoeveelheid die een regenmeter in een etmaal heeft opgevangen. Dit wordt uitgedruk in milimeter. Als er bijvoorbeeld 36 mm in één dag is gevallen, dan is dit gelijk aan 36 liter water op een vierkante meter.


_{Hagelbui Arnhem}

Herhalingstijd
De tijd die verstrijkt voordat een extreme gebeurtenis statisch gezien optreedt wordt herhalingstijd genoemd. Voor een miezerig regenbuitje is de herhalingstijd heel kort, maar voor een zwaar hoosbui met 80 mm moeten we misschien wel 200 jaar wachten voor een bui van hetzelfde formaat opnieuw een bezoek komt brengen.

Herhalingstijd extreme neerslag
Herhalingstijd Dagsom (mm)
1 maand................15
1 jaar....................34
10 jaar..................53
100 jaar................73

Regionale verschillen
Het klimaat in ons land kent regionale verschillen. De bovenstaande tabel is afgeleid uit gegeven van De Bilt. Aangenomen wordt dat met correcties de tabel ook toegepast kan worden elders in ons land. De eigenschappen van najaarsbuien die veel in de kusstrook voorkomen zijn echter anders dan de zware onweersbuien die hun voorkeur landinwaarts hebben. Hierdoor kunnen herhalingstijden van neerslaghoeveelheden (sterk) uitéénlopen.

Landelijke neerslagrecords
Plaats Etmaalsom (mm)
Amsterdam........148
Gouda...............146
Dirksland...........134

Recente hoosbuien



Recent is er in de Kop van Noord-Holland wateroverlast door extreme neerslag. In twee dagen tijd viel plaatselijk meer dan 100 mm. Den Oever nabij de Afsluitdijk kwam tot 73 mm in één etmaal, hetgeen overéénkomt met een herhalingstijd van 100 jaar. Wat in deze situatie opvallend is, is het relatief grote gebied waar meer dan 50 mm viel geduren deze periode (zie afbeelding boven). Dit had te maken met een koufront wat maar heel langzaam over het land trok.



_{©Weeronline}