Pyroclastische stroom

gloedwolk is één van de verwoestendste effecten van een vulkaanuitbarsting. De golven bestaan uit vaste of halfvloeibare lava, gas, rotsen en as. Ze kunnen temperaturen bereiken tot circa 850 °C[1] en – afhankelijk van het volume materiaal, de verhouding vaste stof/gas en de hellingsgraad - snelheden tot circa 725 km/u[2]. Hun grootte kan variëren van enkele honderden kubieke meters tot enkele kubieke kilometers. De meeste golven zijn 10 km3 groot en kunnen enkele kilometers lang doorgaan.

Ontstaan
Een pyroclastische stroom ontstaat nadat tijdens een vulkaanuitbarsting, meestal van de Plinische soort, de grote wolk van magma en as die boven de vulkaan uitrijst, in elkaar stort. Sommige ontstaan ook doordat de flank van de vulkaan ontploft of wanneer de lava uit de krater spuit. De golf die dan van de flanken van de vulkaan afloopt, bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het mengsel van lava, rotsen en as dat over de grond glijdt. Het tweede deel bestaat uit het gas en de rook die uit het eerste deel oprijzen. Dit geeft een pyroclastische stroom zijn karakteristieke aanblik. Een andere naam voor de pyroclastische stroom of golf is de nuée ardente. Die naam kreeg het na de uitbarsting van de Mont Pelée op Martinique in 1902. Deze stroom had een rode gloed, vandaar de naam die betekent "brandende wolk".

Beroemde voorbeelden

• Tijdens de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Chr. waren er vijf pyroclastische stromen die Herculaneum helemaal verwoestten. De eerste golf stopte net voor Pompeï, de volgende gingen er echter overheen. Deze gloedwolken gingen tot dertig kilometer ver, ze geraakten zelfs tot in Misenum.
• Op Martinique in 1902 doodde een pyroclastische golf van de Mont Pelée dertigduizend mensen in Saint-Pierre.
• De uitbarsting van de Mount St. Helens in 1980 kende veel pyroclastische stromen.
• In juni 1997 werden twintig mensen gedood door gloedwolken uit de Soufrière op het Caribische eiland Montserrat.
• In oktober/november 2010 werden ruim honderd mensen gedood door gloedwolken na diverse uitbarstingen van de Merapi op het Indonesische eiland Java.
• In 1815 barst de Tambora uit op het Indonesische eiland Sumbawa, waarbij direct 90% van de eilandbevolking omkwam door de pyroclastische stroom. Wereldwijd zouden ca. 120.000 mensen overlijden als gevolg van as en puin in de stratosfeer, waardoor de temperatuur in Noord-Amerika en Europa zakte. Hierdoor mislukten oogsten en ontstond hongersnood.

Bron: wikipedia – de vrije encyclopedie

« Encyclopedie overzicht