Is het tornadoseizoen nu al begonnen?

Het fenomeen tornado kennen de meeste mensen alleen uit Amerika. Toch is dit niet de enige plaats op aarde waar tornado’s voorkomen. In de nacht van zondag op maandag was de Spaanse badplaats Malaga aan de beurt en ook in Nederland zijn in het verleden wel tornado’s voorgekomen.

Voor die Nederlandse tornado’s duiken we even terug in de archieven, waar we er vijf terug kunnen vinden. De eerste (geregistreerde) tornado in Nederland vond plaats op 1 augustus 1674 in Utrecht. Deze F1 tornado was verantwoordelijk voor het instorten van het middenschip van de Dom. Op 10 augustus 1925 was er (waarschijnlijk een F3) tornado in Borculo. De ‘vergeten tornado’ deed zich op 1 juni 1927 voor in Neede. Dit was een F4 tornado. De zwaarste tornado in Nederland, een F5, deed zich in 1950 voor in de bossen op de Veluwe. Het gevolg was een schadespoor van 40 kilometer lang en soms wel 1500 meter breed van Wageningen naar Apeldoorn. De laatste tornado in ons land was de F3 tornado op 25 juni 1967 in Chaam en Tricht. Hierbij waren 7 slachtoffers te betreuren.

De situatie in Malaga
Op zondagavond om half 10 trok er een tornado door de binnenstad van Malaga, de wijk ‘Nuevo San Andrés’ en de wijk ‘Cruz de Humilladero’. Volgens de burgermeester is het een van de meest schokkende gebeurtenissen ooit. Hij kan zich niet herinneren dat een dergelijk onheil zich eerder in de Spaanse stad heeft voorgedaan.


_{Hierboven ziet u hoe de tornado door Malaga trok. De foto’s hieronder geven de gevolgen van de wervelwind goed weer.}

De tornado heeft een enorm schadespoor achter gelaten in de stad. De kracht van de wervelwind was zo sterk dat bomen werden ontworteld en auto’s werden verplaatst. Verder zijn veel huizen beschadigd. Zo zijn er bijvoorbeeld complete daken van gebouwen gerukt en verder is er veel schade aan huizen en auto’s door rondvliegend puin. Minstens 25 mensen hebben zich in het ziekenhuis moeten laten behandelen aan hun verwondingen en 35 mensen hebben de nacht in een hotel door moeten brengen omdat hun eigen huis te zwaar beschadigd was.





Het ontstaan van tornado’s
Tornado’s ontstaan in zware buienwolken, de zogenaamde supercellen. Onderaan deze enorme buienwolken kan een slurf- of wigvormige uitzakking ontstaan: de tornado. Deze buienwolken ontstaan in een onstabiele atmosfeer. Dit betekent dat de lucht aan de grond veel warmer is dan de lucht hoger in de atmosfeer. De warme lucht is veel lichter en stijgt daarom op. Op zijn weg naar boven koelt deze lucht af, waardoor de luchtvochtigheid toeneemt en er uiteindelijk condensatie optreed: het begin van de wolk.

Door het opstijgen van de lucht onder de wolk ontstaat er aan de grond een klein lagedrukgebied. Deze zuigt de lucht in de omgeving naar zich toe, waardoor er steeds meer warme en vochtige lucht de bui kan voeden.



Windschering
Het ontstaan van deze wolken is niet de enige voorwaarde. De wind speelt namelijk ook een erg belangrijke rol. Er moet namelijk sprake zijn van windschering. Dit betekent dat de wind op grotere hoogte in de atmosfeer een andere richting en een andere sterkte heeft dan die aan de grond. De aanwezigheid van de straalstroom, een harde wind op grotere hoogte in de atmosfeer, kan hierbij een belangrijk hulpmiddel zijn. Door deze windschering ontstaat er een soort rotatie, ofwel een draaibeweging, in de wolk en in de opstijgende lucht. Hierdoor kan er uiteindelijk een uitzakking in de buienwolk ontstaan.



Waarschijnlijk is de tornado ontstaan op het koufront dat van west naar oost over Spanje trok. Voor het koufront uit was er aan de grond een oost- tot zuidoostelijke wind. Na passage van het koufront draaide de wind naar een west- tot zuidwestelijke richting. In de bovenlucht was de wind aan de flanken van een koude put westelijk. Hiermee werd dus aan de windschering voldaan die nodig is voor het ontstaan van een tornado.

_{Bron: Meteo Consult}