Vorst aan de grond

Astronomisch gezien laat de zomer nog een week of twee op zich wachten, maar de meteorologische zomer is al bijna een week oud. Toch laat het weer nog niet altijd zomerse verschijnselen zien. Integendeel zelfs…

De afgelopen dagen was het behoorlijk fris. Normaal gesproken zou de maximumtemperatuur in de eerste decade van juni uit moeten komen op zo’n 19 graden. De minimumtemperatuur ligt in deze periode om 9 graden. Maar de afgelopen dagen lagen zowel de middagtemperatuur als de temperatuur ’s nachts hier enkele graden onder.

Vorst aan de grond
Overdag kwam de temperatuur een aantal keer maar met moeite op een graad of 14 uit en ook ’s nachts koelde het flink af. Afgelopen nacht spande daarbij wel de kroon. In Leeuwarden daalde de temperatuur tot maarliefst 1,6 graden en aan de grond was het soms nóg wat frisser.


_{Afgelopen woensdag werd het op veel plaatsen niet warmer dan ongeveer 14 graden.}

In de nacht naar donderdag 4 juni daalde de temperatuur, voor het eerst deze meteorologische zomer, op sommige plaatsen tot onder het vriespunt. Op het KNMI-station Twenthe vroor het toen 1 graad. De vorst aan de grond sloeg vervolgens een nachtje over (al vroor het net buiten onze landsgrenzen, in het Belgische Kleine Brogel, 2 graden), maar in de nacht naar zaterdag was het opnieuw raak.


_{In de nacht naar donderdag koelde het vervolgens flink af. Zo daalde de temperatuur in Leeuwarden tot maarliefst 1,6 graden.}

Nu maarliefst 3 stations
Waarnemer Jannes Wiersma uit het Groningse Roodeschool mailde ons diverse foto’s van berijpte grasvelden en gewassen. De temperatuur daalde bij hem aan de grond tot 1 graad onder het vriespunt. Dat is iets wat in deze tijd vrij uitzonderlijk is voor een plaats die vlakbij zee ligt.


_{Dit resulteerde in zijn omgeving tot berijpte grasvelden. Foto: Jannes Wiersma.}

Bij Henk Veldman uit Ten Post (Groningen) werd het met -3,2 graden aan de grond nog iets kouder. Op de verschillende KNMI stations was het echter een stuk minder koud, maar in tegenstelling tot een paar nachten eerder vroor het wel op meer stations. De stations Leeuwarden, Eelde en Heino noteerden allen precies 1 graad vorst op 10 centimeter boven het maaiveld.


_{Aan de grond werd het nog kouder. Drie KNMI-weerstations hadden een grasminimumtemperatuur van een graad onder nul.}

Uitzonderlijk?
Toch zijn extremen in het weer voor juni niet uitzonderlijk. Begin deze maand werden we nog getrakteerd op zomerse temperaturen en bij de verwachting voor de langere termijn houdt een aantal berekeningen nog altijd hardnekkig vast aan een tweede warme periode.

Naast grillige weersverschillen staat juni voor een ander opmerkelijk meteorologisch verschijnsel. Zo laten de klimaatgegevens voor de eerste en tweede decade van juni eigenlijk maar weinig verschil zien. De gemiddelde minimumtemperatuur over de 15 hoofdstations van Nederland is namelijk in beide perioden precies 9,9 graden en ook de maximumtemperatuur is met 19,1 graden in beide decaden gelijk.


_{De komende dagen lijkt de temperatuur toch langzaam weer wat op te krabbelen. Deze pluimgrafiek laat overigens wel een mogelijk grillig temperatuurverloop zien voor de eerste twee decaden van juni.}

Andere opvallende zaken
De neerslag laat tussen de eerste en de tweede decade van juni echter wel een duidelijk verschil zien. Zo zijn de eerste tien dagen van deze maand met gemiddeld 27,3 millimeter neerslag aanmerkelijk natter dan de tweede serie van tien dagen, waarin gemiddeld 17,4 millimeter valt. Een verschil van 10 millimeter dus, maar een duidelijke verklaring voor deze neerslag- en temperatuurverschillen is er helaas niet.

_{Bronnen: Meteo Consult & Klimaatatlas van Nederland.}