De kracht van de zon
De kracht van de zon
Deze winter heeft niet gegrossierd in zonneschijn. En dat terwijl het meestal zo is dat winterkou met heldere luchten gepaard gaat. Nederlanders die niet veel op hebben met de korte dagen worden in dat geval ‘gecompenseerd’ in de vorm van uitvoerige zonneschijn. Ditmaal was de atmosferische situatie echter totaal anders. Niet een hogedrukgebied boven Scandinavië bepaalde het winterweer van de afgelopen maanden, dat zou namelijk een droge oostenwind hebben opgeleverd en de aanvoer van koude maar wel zonnige luchten. Nee, een ver zuidelijk gelegen straalstroom, veelal aanwezig boven de Middellandse Zee en noordelijk Afrika, heeft ons al die maanden in de kou gezet. Met in onze contreien geregeld lagedrukgebieden en veel bewolking.
Als je naar een regenboog kijkt, zie je het zichtbare spectrum van zonlicht. Aan de buitenkant, dus vanaf het rood, begint het infrarode deel van de straling. Infrarood heeft een langere golflengte dan het zichtbare licht. Aan de binnenzijde van de boog begint het ultraviolet, met een kortere golflengte dan het zichtbare licht. Zowel IR als UV zijn met het blote oog uiteraard niet te zien.
De zon die dit weekeind voluit schijnt wordt teweeggebracht door een nabijgelegen hogedrukgebied. Die hogedrukzone bevindt zich vanmiddag met zijn kern zo’n beetje voor onze westkust en houdt wolken grotendeels op afstand. Wel schuift de hogedrukkern vannacht richting Schotland en maakt zodoende de weg vrij voor een opstekende noordenwind die steeds meer bewolking gaat aanvoeren. Bovendien valt daar dan het komend etmaal lokaal ook wat lichte sneeuw en motsneeuw uit. Vanaf dinsdag zijn het vervolgens vooral de oostelijke en zuidoostelijke regio’s van ons land waar de zon middels een noordoostelijke wind weer enige tijd goed tevoorschijn komt. Meer naar het noorden toe komt de bries van over het water en wordt vrij veel bewolking vanaf zee aangevoerd.
UV straling
Maar, iedereen heeft dit weekeinde flink wat zonuren kunnen meepakken. En dat heeft veel mensen zichtbaar goed gedaan. Wat dat betreft is zonlicht echt een krachtbron! Ook al staat UV straling in een tamelijk negatief daglicht, aangezien we allemaal weten dat het kanker kan veroorzaken. De ozonlaag is verantwoordelijk voor de absorptie van veel UV, maar de verschillende stralen worden niet allemaal even goed geabsorbeerd. UV-C-straling wordt geheel tegengehouden door de ozonlaag. UV-B straling wordt gedeeltelijk tegen gehouden en UV-A gaat geheel door naar de aarde. UV-A dringt vrij gemakkelijk door in de huid, maar is minder schadelijk dan UV-B. UV-B is de belangrijkste veroorzaker van zonnebrand en huidkanker.
Het hangt van heel wat factoren af in welke mate de UV straling ons daadwerkelijk bereikt. Voor wat betreft bewolking is er nog veel onduidelijk. Hoge bewolking laat vrijwel al het UV licht door, maar stapelwolken kunnen zowel UV licht afschermen en terugkaatsen als ook UV licht verspreiden.
Zonlicht is echter onmisbaar voor het leven op aarde. Waarschijnlijk is met UV-straling zelfs het leven ooit begonnen! En naast het feit dat zonlicht ons te eten geeft (planten groeien onder invloed van licht) is het onze hoofdbron voor de aanmaak van vitamine D. De gevoelswaarde van een heldere winterdag is tevens onmiskenbaar. Als de daglichtperiode al erg kort is (onze wintermaanden), en ook nog een aantal dagen achtereen grijs en grauw verloopt, kan dat ons lichamelijke systeem op de kop zetten. Zonlicht doet iets met ons. Het stuurt allerlei hormonen aan, stuurt ons dag- en nachtritme en bepaalt deels onze eetlust. En niet zelden ook ons humeur.
Zonlicht gezond
De Griekse arts Hippocrates beschouwde het zonnebad als een van de krachtigste instrumenten uit zijn arsenaal. De Deense bioloog Niels Ryberg Finsen kreeg in 1903 de Nobelprijs voor de geneeskunde voor zijn onderzoek dat aantoonde dat zonlicht gezond is. En ook nu krijgen mensen met een winterdepressie geregeld een lichttherapie voorgeschreven. Thuis of in een ziekenhuis kan dan een aantal keer per week een portie fel licht worden ontvangen. Ons lichaam kan blijkbaar totaal ontregelen als we te lang in de grijzigheid vertoeven. We krijgen meer zin in zoete dingen, komen in de winter over het algemeen snel een paar kilo aan en algehele lusteloosheidgevoelens zijn alom tegenwoordig.
UV-index
Langzaam maar zeker glijden we ook weer het seizoen binnen waarin de UV-index van belang wordt. In ons land gaat die index van 0 tot 8. Die 8 is het ultieme maximum dat in de periode van 1994 tot 2006 slechts 1 keer gehaald is. Tot zonkracht 4 wordt gesproken van een zwakke zonkracht. Als zonkracht 5 of 6 wordt gehaald, is dat matig en kan een onbeschermde huid gemiddeld gesproken al binnen 25 minuten rood worden (op het moment dat de zon het hoogst aan de hemel staat). Bij zonkracht 7 of 8 is er al binnen 15 minuten kans op roodkleuring van de onbeschermde huid.
De UV verwachting voor aanstaande woensdag. Het gaat in deze en de vorige kaart om een clear sky verwachting, dus bewolking is niet meegewogen. De felgele kleur komt dichter bij Belgie; kracht 2-3.
De UV verwachting voor deze zondagmiddag van het ECMWF. De hele Benelux is lichtgeel en daarmee zitten we ergens tussen zonkracht 0 en 2. Het felle geel boven Zuid-Frankrijk en Noord-Spanje staat voor zonkracht 2 tot 3. Een aanzienlijk deel van Marokko, Algerije en Tunesie zit in het oranje en daarmee op zonkracht 4 tot 5. Ook Kreta komt aan die 4 tot 5.
Voor Nederland is de zonkracht vanmiddag 0 tot 2, weinig aan de hand dus. Wie zich echter in Midden of Zuid-Spanje bevindt heeft al met zonkracht 3 of 4 te maken en in Marokko is de zonkracht her en der al 5. In Marokko en zuidelijk Spanje gaat de zonkracht in de zomermaanden gemakkelijk naar 11 of 12, iets wat wij in Nederland door onze breedtegraad nooit zullen halen.
Bron Meteo Consult
Deze winter heeft niet gegrossierd in zonneschijn. En dat terwijl het meestal zo is dat winterkou met heldere luchten gepaard gaat. Nederlanders die niet veel op hebben met de korte dagen worden in dat geval ‘gecompenseerd’ in de vorm van uitvoerige zonneschijn. Ditmaal was de atmosferische situatie echter totaal anders. Niet een hogedrukgebied boven Scandinavië bepaalde het winterweer van de afgelopen maanden, dat zou namelijk een droge oostenwind hebben opgeleverd en de aanvoer van koude maar wel zonnige luchten. Nee, een ver zuidelijk gelegen straalstroom, veelal aanwezig boven de Middellandse Zee en noordelijk Afrika, heeft ons al die maanden in de kou gezet. Met in onze contreien geregeld lagedrukgebieden en veel bewolking.
Als je naar een regenboog kijkt, zie je het zichtbare spectrum van zonlicht. Aan de buitenkant, dus vanaf het rood, begint het infrarode deel van de straling. Infrarood heeft een langere golflengte dan het zichtbare licht. Aan de binnenzijde van de boog begint het ultraviolet, met een kortere golflengte dan het zichtbare licht. Zowel IR als UV zijn met het blote oog uiteraard niet te zien.
De zon die dit weekeind voluit schijnt wordt teweeggebracht door een nabijgelegen hogedrukgebied. Die hogedrukzone bevindt zich vanmiddag met zijn kern zo’n beetje voor onze westkust en houdt wolken grotendeels op afstand. Wel schuift de hogedrukkern vannacht richting Schotland en maakt zodoende de weg vrij voor een opstekende noordenwind die steeds meer bewolking gaat aanvoeren. Bovendien valt daar dan het komend etmaal lokaal ook wat lichte sneeuw en motsneeuw uit. Vanaf dinsdag zijn het vervolgens vooral de oostelijke en zuidoostelijke regio’s van ons land waar de zon middels een noordoostelijke wind weer enige tijd goed tevoorschijn komt. Meer naar het noorden toe komt de bries van over het water en wordt vrij veel bewolking vanaf zee aangevoerd.
UV straling
Maar, iedereen heeft dit weekeinde flink wat zonuren kunnen meepakken. En dat heeft veel mensen zichtbaar goed gedaan. Wat dat betreft is zonlicht echt een krachtbron! Ook al staat UV straling in een tamelijk negatief daglicht, aangezien we allemaal weten dat het kanker kan veroorzaken. De ozonlaag is verantwoordelijk voor de absorptie van veel UV, maar de verschillende stralen worden niet allemaal even goed geabsorbeerd. UV-C-straling wordt geheel tegengehouden door de ozonlaag. UV-B straling wordt gedeeltelijk tegen gehouden en UV-A gaat geheel door naar de aarde. UV-A dringt vrij gemakkelijk door in de huid, maar is minder schadelijk dan UV-B. UV-B is de belangrijkste veroorzaker van zonnebrand en huidkanker.
Het hangt van heel wat factoren af in welke mate de UV straling ons daadwerkelijk bereikt. Voor wat betreft bewolking is er nog veel onduidelijk. Hoge bewolking laat vrijwel al het UV licht door, maar stapelwolken kunnen zowel UV licht afschermen en terugkaatsen als ook UV licht verspreiden.
Zonlicht is echter onmisbaar voor het leven op aarde. Waarschijnlijk is met UV-straling zelfs het leven ooit begonnen! En naast het feit dat zonlicht ons te eten geeft (planten groeien onder invloed van licht) is het onze hoofdbron voor de aanmaak van vitamine D. De gevoelswaarde van een heldere winterdag is tevens onmiskenbaar. Als de daglichtperiode al erg kort is (onze wintermaanden), en ook nog een aantal dagen achtereen grijs en grauw verloopt, kan dat ons lichamelijke systeem op de kop zetten. Zonlicht doet iets met ons. Het stuurt allerlei hormonen aan, stuurt ons dag- en nachtritme en bepaalt deels onze eetlust. En niet zelden ook ons humeur.
Zonlicht gezond
De Griekse arts Hippocrates beschouwde het zonnebad als een van de krachtigste instrumenten uit zijn arsenaal. De Deense bioloog Niels Ryberg Finsen kreeg in 1903 de Nobelprijs voor de geneeskunde voor zijn onderzoek dat aantoonde dat zonlicht gezond is. En ook nu krijgen mensen met een winterdepressie geregeld een lichttherapie voorgeschreven. Thuis of in een ziekenhuis kan dan een aantal keer per week een portie fel licht worden ontvangen. Ons lichaam kan blijkbaar totaal ontregelen als we te lang in de grijzigheid vertoeven. We krijgen meer zin in zoete dingen, komen in de winter over het algemeen snel een paar kilo aan en algehele lusteloosheidgevoelens zijn alom tegenwoordig.
UV-index
Langzaam maar zeker glijden we ook weer het seizoen binnen waarin de UV-index van belang wordt. In ons land gaat die index van 0 tot 8. Die 8 is het ultieme maximum dat in de periode van 1994 tot 2006 slechts 1 keer gehaald is. Tot zonkracht 4 wordt gesproken van een zwakke zonkracht. Als zonkracht 5 of 6 wordt gehaald, is dat matig en kan een onbeschermde huid gemiddeld gesproken al binnen 25 minuten rood worden (op het moment dat de zon het hoogst aan de hemel staat). Bij zonkracht 7 of 8 is er al binnen 15 minuten kans op roodkleuring van de onbeschermde huid.
De UV verwachting voor aanstaande woensdag. Het gaat in deze en de vorige kaart om een clear sky verwachting, dus bewolking is niet meegewogen. De felgele kleur komt dichter bij Belgie; kracht 2-3.
De UV verwachting voor deze zondagmiddag van het ECMWF. De hele Benelux is lichtgeel en daarmee zitten we ergens tussen zonkracht 0 en 2. Het felle geel boven Zuid-Frankrijk en Noord-Spanje staat voor zonkracht 2 tot 3. Een aanzienlijk deel van Marokko, Algerije en Tunesie zit in het oranje en daarmee op zonkracht 4 tot 5. Ook Kreta komt aan die 4 tot 5.
Voor Nederland is de zonkracht vanmiddag 0 tot 2, weinig aan de hand dus. Wie zich echter in Midden of Zuid-Spanje bevindt heeft al met zonkracht 3 of 4 te maken en in Marokko is de zonkracht her en der al 5. In Marokko en zuidelijk Spanje gaat de zonkracht in de zomermaanden gemakkelijk naar 11 of 12, iets wat wij in Nederland door onze breedtegraad nooit zullen halen.
Bron Meteo Consult
