Toenemende zonkracht

Het is voor veel mensen een heerlijk vooruitzicht, een vrij weekeinde met niet alleen hoge temperaturen, maar ook op beide dagen veel ruimte voor de zon. De snelwegen richting de stranden slibben op zulke dagen al snel dicht, maar ook de meertjes en wateren in de buurt worden door de zonliefhebbers druk bezocht. Ondanks dat het water in deze tijd van het jaar nog aan de frisse kant is. Eindelijk weer wat zonlicht op de inmiddels zo verbleekte buiken en benen, maar helemaal zonder gevaar is het zonnen nu al niet meer. De kracht van de zon neemt in dit seizoen snel toe en komend weekend is de zonkracht alweer 4, tot in het zuiden af en toe 5. Dat houdt in dat je in een half uurtje onbeschermd zonnen gemakkelijk kunt verbranden.

De ultraviolette straling in het zonlicht neemt toe naarmate de zon hoger in de lucht komt te staan. De hoeveelheid van die straling die de aarde bereikt wordt gemeten en dat drukken we in de meteorologie uit als zonkracht, ofwel de UV-index. Deze kan in Nederland variëren tussen 0 en 8. Helemaal geen UV-zonlicht krijgt dan de waarde 0 en zodra de maximale hoeveelheid wordt bereikt, is dat 8. Dichterbij de evenaar is de zonkracht duidelijk hoger, daar loopt de index verder tot 12.



Verschillen per seizoen
De hoogte van de index heeft niets te maken met de temperatuur. Op een koele en heldere dag kan de zonkracht net zo groot zijn als op een warme, bewolkte dag. De stand van de zon is de belangrijkste speler. Zo hangt de zon in de winter bij ons erg laag en heeft hierdoor een stuk minder kracht dan bijvoorbeeld in de zomer, als de zon op het noordelijk halfrond zijn hoogste stand van het jaar bereikt. Op wat kleinere schaal speelt ook het moment van de dag mee. Bij zonsopkomst heeft de zon nog amper kracht en naarmate de zon hoger in de lucht komt te staan wordt hij veel sterker. Vooral in de middag voel je de zon dan ook goed op je huid branden.

De hoeveelheid UV-straling die de aarde bereikt hangt ook af van een aantal andere elementen. Zo speelt bewolking een grote rol in de mate van UV-straling, maar ook vocht en stof in de atmosfeer dragen een steentje bij aan het beperken van de hoeveelheid straling. Op een bewolkte dag is er duidelijk minder UV-zonlicht dan op een volledig heldere dag.

Noodzaak berichtgeving
Veel mensen hebben pas het idee dat ze aan het verbranden zijn als hun huid rood en pijnlijk begint te worden, maar het verbrandingsproces begint eigenlijk al eerder. Als je daags na het zonnen een rode kleur krijgt, is de huid feitelijk al verbrand. Met een toenemend aantal huidkankerpatiënten is daarom door diverse instanties gekozen voor een duidelijke berichtgeving over de zonkracht in de media. In de huidige weerberichten op de radio en televisie wordt hier regelmatig aandacht aan besteed. Bovendien verzorgt KWF Kankerbestrijding een gratis sms-bericht bij een zonkracht van 7 of hoger voor mensen die zich aanmelden voor het zonkrachtalarm.


_{De zon is de komend dagen het stralende middelpunt. Foto: Corina Magielse.}

UV-index
De huid verbrandt bijvoorbeeld minder snel bij een lage zonkracht dan bij een hoge zonkracht. In de categorie 0 tot 4 is de kans op verbranding dus minder groot dan in de categorie 5 tot 8. Zo wordt bij zonkracht 5 aangeraden om niet langer dan 25 minuten onbeschermd te zonnen en bij 6 is dat nog maar een kwartier. Met deze waarden verbrand je dus al gemakkelijk. Nog sneller verbrandt je huid bij zonkracht 7 of 8. Hooguit 10 tot 15 minuten onbeschermd in de zon is dan het maximum.

Huidige zonkracht
Komend weekend is de zon volop aanwezig en is de zonkracht op zo’n heldere dag alweer hoog voor de tijd van het jaar. Zo wordt zowel op zaterdag als zondag een zonkracht van 4 verwacht en vooral in de zuidelijke provincies lokaal zelfs 5. Mocht u dus in de zon gaan, is het raadzaam om het lichaam goed in te smeren met de juiste beschermingsfactor voor uw type huid.

_{Bronnen: Meteo Consult, KNMI}