Veel regen en een windhoos

Nederland bevindt zich al enkele dagen in het grensgebied van heel warme lucht boven Duitsland en koelere die het in onze omgeving probeert. Zeker nu we ons in het zomerhalfjaar bevinden, staat zo’n overgangszone meer dan eens garant voor bijzonder weer. Zoiets zagen we ook gisteren. Was het in het grootste deel van het land tamelijk grijs met af en toe lichte regen, in broeierige omstandigheden, de omgeving van Amsterdam en Purmerend had met een zeer hardnekkige bui te maken die plaatselijk wateroverlast veroorzaakte en in een regenmeter in Purmerend uiteindelijk een totaal van ruim 74 millimeter achterliet. Verder kwam rond 17.15 uur uit een bui in de buurt van Berkhout ook korte tijd windhoos omlaag.

Gisteren hebben we op deze site al even stilgestaan bij de bijzondere weerssituatie van dat moment. Vandaag gaan we er nog even op door, omdat ook hier in de weerkamer het mechanisme dat tot het ontstaan ervan leidde niet helemaal werd begrepen. De radarbeelden zagen er dan ook bijzonder uit. Daar waar de echo’s van de lichte regen, her en der in het land, in ongeveer hetzelfde tempo naar het noorden tot noordoosten leken te bewegen, lagen de actieve ‘pitten’ in het westen relatief gezien nagenoeg stil. Amsterdam-Noord was de eerste plek die door zware regenval met kortdurende wateroverlast te maken kreeg. Enige tijd later was Purmerend aan de beurt, waar de bui een tijdje echt stil leek te hangen. Dat was ook de plaats waar de meeste neerslag (ruim 74 millimeter) werd afgetapt. De windhoos ontstond uit een nieuwe, traag bewegende bui die rond 17.15 uur in de buurt van Berkhout actief was.


_{De bui, gisteren tussen Amsterdam en Purmerend, die daar plaatselijk zoveel regen bracht.}

Luchtvochtigheid
Als gisteren al iets opviel aan de atmosfeer van dat moment, dan was het dat de luchtvochtigheid erg hoog was, op veel plaatsen rond het middaguur nog tussen 85 en ruim 90 procent. Ondanks het feit dat de zon er nauwelijks doorkwam en de temperaturen niet bijzonder hoog waren, voelde het buiten de deur daardoor toch behoorlijk warm aan. Wat verder opviel was dat er in het westen tot een hoogte van ongeveer 3 kilometer nauwelijks wind was, aan de grond uit richtingen tussen oost en zuidoost, wat hoger uit het zuiden, terwijl op ruim 5 kilometer hoogte juist een heel stevige zuidelijke tot zuidwestelijke waaide, van ongeveer een windkracht 8.

De lichte regen viel vooral uit bewolking die door de winden op wat grotere hoogte gestuurd werd. Om die reden bewogen de bijbehorende neerslagecho’s op de radar ook in een relatief hoog tempo naar het noorden tot het noordoosten. De – zwaardere – buien eronder (in het westen van het land) hadden hun basis lager in de atmosfeer, op de plaats waar er maar nauwelijks wind was uit wel een zuidelijke richting. Vandaar ook dat, als er al van een verplaatsing sprake was, deze langzaam in noordelijke richting verliep. In de loop van de middag zag je het niveau waarop het behoorlijk waaide in de atmosfeer wat omlaag komen, waarbij tegelijkertijd van west naar oost vrij scherpe tegenstellingen in windsnelheden optraden. Verschillen in windrichting en in windsnelheden waren er verder als je in de atmosfeer omhoog ging. Ook aan het aardoppervlak waren verschillen in windrichtingen te zien, waarbij er maar heel weinig wind was.


_{Het cumulatieve radarbeeld, tot gisteravond 8 uur, laat duidelijk zien waar de meeste regen is gevallen.}

Opstijgen
Op sommige van de plekken, waar verschillende windrichtingen bij elkaar kwamen – zoals in de buurt van Amsterdam en van Purmerend – werd de lucht gedwongen om op te stijgen. In de erg vochtige atmosfeer van dat moment leidde die stijging vrijwel meteen tot de vorming van buien. Hoewel ze niet heel ver doorgroeiden (tot onweer kwam het niet) werden ze door de grote hoeveelheid vocht, die in de lucht aanwezig was, wel behoorlijk zwaar. En omdat de dikste wolken in het deel van de atmosfeer hingen waar maar nauwelijks wind waaide, schoten die buien feitelijk niet op. Vandaar ook de lokaal grote hoeveelheden neerslag. Grappig om te zien was dat de toppen van de buien, die tot in de hogere delen van de atmosfeer doorstootten, wel sneller bewogen en dus van de buien af waaiden. Omdat ook uit die toppen neerslag viel, zag je dus steeds een soort van pluim van de buien af waaien, terwijl de pit zelf vrijwel stil lag.

De windhoos ontstond aan een bui die rond kwart over vijf ’s middags in de buurt van Berkhout hing. Niet helemaal duidelijk is of de hoos, die geen schade aanrichtte, een gevolg was van de verschillen in windrichting en – snelheid die zich op het moment van het optreden ervan in de atmosfeer voordeden, of van de grote onstabiliteit ter plekke, die een ander type windhoos kan veroorzaken. Het is niet helemaal uitgesloten dat er ter plaatse korte tijd sprake is geweest van een zogenoemde ‘low-topped supercell’, met daarbij dus een windhoos.


_{Op een hoogte van 1500 meter was er gisteren nauwelijks wind. De buien, waarvan de wolkenbases op die hoogte hingen, verplaatsten zich dan ook nauwelijks.}

Buien
Ook vandaag en morgen houden we ons in Nederland nog op in het overgangsgebied tussen de warmte in Duitsland – waar het gisteren plaatselijk 32 graden is geworden – en het koelere weer dat het ook in Nederland probeert. Vanmiddag drijven al buien over vanuit het zuiden, die later in het noorden min of meer stagneren. Vannacht komen er nieuwe buien achteraan, ook vanuit het zuiden. Daarin kan het lokaal tot pittig onweer komen. Onduidelijk blijft tot op het laatste moment of en waar het zwaartepunt van dit onweer over Nederland trekt.

Morgen verdwijnen de buien eerst via het noorden, laat in de middag en in de avond komt de bewolkingszone vanuit het noorden in verzwakte vorm weer naar het zuidoosten terug. Erachter komt het weer in Nederland onder invloed van een hogedrukgebied dat er met een naar noordelijke richtingen draaiende wind bij ons voor zorgt dat het koeler wordt, maar ook stabieler. Stapelwolken en de zon wisselen elkaar dan een aantal dagen af, het blijft op de meeste plaatsen droog en met 17 tot 20 graden is het een stuk koeler dan vandaag en morgen.


_{De weerkaart van vandaag. De zuidelijke stroming waait nog steeds tot over Nederland. Goed te zien is hoe het natte weer zich tot over het zuidwesten van Europa uitstrekt.}

Zuidwest-Europa
Opvallend is overigens dat het buiige weer zich de komende dagen uitstrekt tot over het zuidenwesten van Europa. Ook Spanje en Portugal hebben alweer het nodige aan regen over zich heen gekregen, tot in het zuiden in Andalusië aan toe. De regen daar bestendigt een periode met bijzonder weer, die er al meer dan een half jaar aanhoudt. De regen van de laatste maanden heeft er in het zuidwesten van Europa voor gezorgd dat de stuwmeren er tjokvol staan, dat het landschap op veel plaatsen groen is in plaats van het gebruikelijke bruin en dat grote delen van Spanje in de afgelopen meimaand in een ware bloemenzee veranderde.

_{Bron:Bron: Meteo Consult, KNMI} | Gewijzigd: 10 juni 2010, 17:20 uur, door Sietse

Wow...ziet er strak uit!

Het was inderdaad erg veel regen hier! Woon zelf in Ilpendam (tussen Amsterdam en Purmerend in).
Hebben hier gisteren zelf de putten moeten vrijmaken want duurde best lang voordat de gemeente wou komen... maar heb toch liever onweer!

Zo lekkere tornado (windhoos, vind ik een rare benaming)

Citaat van SniperEye, vrijdag 11 juni 2010, 10:56 uur Woww... ik zie op ESSL dat deze status: plausibility check passed heeft

Is er al meer bekend over schade, of kracht/ categorie?

De tornado richtte geen schade aan en er is nog niks bekend over de categorie, hoewel het denk ik gewoon om een EF0 gaat. | Gewijzigd: 11 juni 2010, 11:07 uur, door Sietse