Regen bij cyclonen gevaarlijker dan wind
Regen bij cyclonen gevaarlijker dan wind
Op het cyclonenfront op de Atlantische oceaan is (even?) de rust weergekeerd. Julia, die kortstondig een orkaan is geweest, is inmiddels uitgedoofd tot een ‘restant laag’ en is nimmer bij land aangekomen. Matthew, die het niet verder heeft gebracht dan tot een tropische storm, blaast boven Zuid-Mexico zijn laatste adem uit. Er liggen nog wel twee ‘aandachtsgebiedjes’ klaar. Een cluster van onweersbuien boven de Caribische Zee werd maandagochtend een kans van 30% toegedicht dat deze binnen 48 uur tot een tropische storm zou uitgroeien. Het valt dus allemaal mee, tot dusverre?
Deze foto is niet meer beschikbaar
Afgelopen zaterdag was Julia nog van orkaankracht en lag Matthew – toen nog een tropische storm – boven het noorden van Honduras.
Niet alleen de wind, maar vooral het water is gevaarlijk
De diverse tropische stormen die dit jaar aan de Atlantische kant van de wereld zijn ontstaan, bleven grotendeels oven zee en daardoor bleef de overlast beperkt. De stormen die wél het land optrokken, schoten wat de windkracht betreft niet meer zo uit hun slof. Het is echter een misvatting om daarom te denken dat het met de gevolgen allemaal wel meeviel. Uiteraard heeft het aan land komen van een ‘mayor hurricane’ enorme gevolgen, vooral als dat aan land komen gebeurt in dichtbevolkt gebied. We hoeven alleen de namen ‘Katrina’ en ‘New Orleans’ te laten vallen en u weet waar we het over hebben.
Nog voor een orkaan op land komt, kunnen de opgewekte golven al flink huishouden langs de kusten en ook lokale overstromingen veroorzaken. Zodra ook het windveld van de cycloon arriveert, krijgen bomen en huizen het zwaar te verduren. Hoewel de materiële schade zo erg groot kan worden, valt het puur lichamelijk leed van bewoners doorgaans wel mee. Vooral in de goed ontwikkelde gebieden wordt bewoners aangeraden (of zelfs verplicht!) een goed heenkomen te zoeken op hogere grond en dieper landinwaarts, waar de wind al snel afzakt en de golven uiteraard niet kunnen komen.
Het is echter een misvatting om te denken dat een minder krachtige storm minder menselijk letsel veroorzaakt. De meeste slachtoffers, veroorzaakt door tropische stormen, worden namelijk niet veroorzaakt door de wind of de opgezweepte zee, maar door het hemelwater! Want de hoeveelheid regen die kan vallen tijdens de passage van een tropische storm, gaat ons bevattingsvermogen eigenlijk te boven. De storm Matthew, die qua wind al lang is uitgeraasd, vormt wat dat betreft een goed voorbeeld.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Op 24 september, om 23.45 UTC, was Matthew verworden tot een grote cluster onweersbuien, met op de windrijkste plekken nog net een windkracht acht.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Drie uur later was er echter een enorm, kogelrond onweerscomplex ontstaan, met zeer koude wolkentoppen.
Deze foto is niet meer beschikbaar
De waterdampfoto van hetzelfde tijdstip laat zien dat het complex ten opzichte van de omringende ‘normale’ tropische onweersbuien, immens is. Het hart van de bui valt nauwelijks meer te detecteren (de witte strepen).
Een grote spons…
Een tropische storm is als het ware een enorme spons. De motor van de storm is warm zeewater van tenminste 27 graden. Als de atmosfeer boven de cycloon relatief ‘rustig’ is (er treedt weinig of geen windschering op) dan kan zo’n storm flink krachtig worden en tot een orkaan uitgroeien. Rondom het oog van de storm razen dan tropische luchtmassa’s, die in potentie zeer veel waterdamp kunnen opslaan en dit vocht als het ware uit de warme zee opzuigen. De enorme buienwolken die rondom het oog ontstaan, kunnen dan ook gigantische hoeveelheden hemelwater loslaten.
Matthew is ontstaan boven het warme water van de Caribische Zee, op 23 september. Hij trok naar het westnoordwesten en eerst was de verwachting dat hij langs de kust van Honduras zou scheren en vervolgens langs de kust van Yucatán, alwaar hij verder naar het noorden zou afbuigen. Hierdoor zou hij grotendeels boven water blijven en kunnen uitgroeien tot orkaankracht. In werkelijkheid trok Matthew meer pal west en trok bij Noordoost-Nicaragua het land op, om vervolgens via het noorden van Honduras, Belize en Guatemala boven Mexico te belanden. Daar nam de verplaatsing van de tropische depressie – een storm was het toen al lang niet meer – sterk af.
Wat wind betreft, stelde Matthew dus weinig voor, maar wat regen betreft, des te meer! Op de satellietfoto’s hiernaast is te zien dat Matthew in de nacht van vrijdag op zaterdag (onze tijd) als het ware ‘ontplofte’ boven het noorden van Honduras en dat zijn afmeting enorm was in vergelijk met de andere tropische buien verderop, die doorgaans toch ook geen kleine jongens zijn. Vooral de waterdampfoto is wat dat betreft veelbetekenend. De witte kleuren middenin het spectrum geven de aanwezigheid van wolken aan, waaruit meestal nog geen neerslag valt. Dat gebeurt pas bij de regenboogkleuren verder rechts in dit spectrum. Donkerblauw is de meest intense kleur, daarna volgt ‘wit’ als de intensiteit eigenlijk te hoog wordt om te detecteren. Te zien is dat sommige delen van het hart van Matthew inderdaad ‘van het spectrum aflopen’! Vooral op dit plaatje is het verschil met de ‘gewone’ tropische onweersbuien zeer duidelijk.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Zelfs op een geheel begroeide helling kan, als deze verzadigd is door regenwater, plotseling een aardverschuiving optreden, zoals hier ergens in Brazilië.
De gevolgen
De wolkbreuken hadden en hebben een enorme impact op de bewoners. De afgelopen zaterdag viel er over een heel etmaal 155 mm regen in Flores en 163 mm in Puerto Barrios, twee plaatsen in Guatemala. De National Hurricane Centre (NHC) schatte dat de restanten van Matthew voor wat betreft de regen nog dagenlang actief zou blijven en dat er 6 tot 10, en in sommige bergachtige streken wel 15 inch regen zou kunnen vallen. Toen in de loop van zondag de ex-storm sterk vertraagde boven Zuid-Mexico en daar zelfs vrijwel tot stilstand kwam, werd die prognose opgeschroefd en werd er gesproken over 10 tot 20 inch, met lokale uitschieters tot 30 inch! Bedenk daarbij dat één inch 25,4 mm is, dan komt 30 inch overeen met 762 mm! Dat is vrijwel de gemiddelde hoeveelheid neerslag die hier in Nederland in een heel jaar valt!
Dat de gevolgen immens zijn, moet dan duidelijk zijn. In het bergachtige landschap zoekt het water zich een weg omlaag, waarbij modderstromen en landverschuivingen optreden. Dat is dus wel eventjes wat anders dan wat we in ons vlakke landje in augustus hebben gezien. Hoewel de gevolgen van Matthew nu nog niet goed zijn in te schatten, is het wel duidelijk dat dit grote effecten heeft voor de gewassen die op het land staan en die geoogst moeten worden. Volgens Reuters zijn er alleen in Guatemala al sinds het begin van het cyclonenseizoen minstens 260 mensen omgekomen puur en alleen door modderstromen en landverschuivingen. En daar zullen, naar gevreesd mag worden, door Matthew nog heel wat slachtoffers bijkomen. Omdat het woedende water ook flink wat schade zal aanbrengen aan de infrastructuur en akkers, zullen de gevolgen zeker voor langere duur ingrijpend zijn. En dat is dan het resultaat van een tropisch stormpje dat zelfs in Amerika amper de binnenpagina’s van de kranten haalt…
Bronnen: Meteo Consult, NHC, Reuters, AP, NOAA.
Op het cyclonenfront op de Atlantische oceaan is (even?) de rust weergekeerd. Julia, die kortstondig een orkaan is geweest, is inmiddels uitgedoofd tot een ‘restant laag’ en is nimmer bij land aangekomen. Matthew, die het niet verder heeft gebracht dan tot een tropische storm, blaast boven Zuid-Mexico zijn laatste adem uit. Er liggen nog wel twee ‘aandachtsgebiedjes’ klaar. Een cluster van onweersbuien boven de Caribische Zee werd maandagochtend een kans van 30% toegedicht dat deze binnen 48 uur tot een tropische storm zou uitgroeien. Het valt dus allemaal mee, tot dusverre?
Deze foto is niet meer beschikbaar
Afgelopen zaterdag was Julia nog van orkaankracht en lag Matthew – toen nog een tropische storm – boven het noorden van Honduras.
Niet alleen de wind, maar vooral het water is gevaarlijk
De diverse tropische stormen die dit jaar aan de Atlantische kant van de wereld zijn ontstaan, bleven grotendeels oven zee en daardoor bleef de overlast beperkt. De stormen die wél het land optrokken, schoten wat de windkracht betreft niet meer zo uit hun slof. Het is echter een misvatting om daarom te denken dat het met de gevolgen allemaal wel meeviel. Uiteraard heeft het aan land komen van een ‘mayor hurricane’ enorme gevolgen, vooral als dat aan land komen gebeurt in dichtbevolkt gebied. We hoeven alleen de namen ‘Katrina’ en ‘New Orleans’ te laten vallen en u weet waar we het over hebben.
Nog voor een orkaan op land komt, kunnen de opgewekte golven al flink huishouden langs de kusten en ook lokale overstromingen veroorzaken. Zodra ook het windveld van de cycloon arriveert, krijgen bomen en huizen het zwaar te verduren. Hoewel de materiële schade zo erg groot kan worden, valt het puur lichamelijk leed van bewoners doorgaans wel mee. Vooral in de goed ontwikkelde gebieden wordt bewoners aangeraden (of zelfs verplicht!) een goed heenkomen te zoeken op hogere grond en dieper landinwaarts, waar de wind al snel afzakt en de golven uiteraard niet kunnen komen.
Het is echter een misvatting om te denken dat een minder krachtige storm minder menselijk letsel veroorzaakt. De meeste slachtoffers, veroorzaakt door tropische stormen, worden namelijk niet veroorzaakt door de wind of de opgezweepte zee, maar door het hemelwater! Want de hoeveelheid regen die kan vallen tijdens de passage van een tropische storm, gaat ons bevattingsvermogen eigenlijk te boven. De storm Matthew, die qua wind al lang is uitgeraasd, vormt wat dat betreft een goed voorbeeld.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Op 24 september, om 23.45 UTC, was Matthew verworden tot een grote cluster onweersbuien, met op de windrijkste plekken nog net een windkracht acht.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Drie uur later was er echter een enorm, kogelrond onweerscomplex ontstaan, met zeer koude wolkentoppen.
Deze foto is niet meer beschikbaar
De waterdampfoto van hetzelfde tijdstip laat zien dat het complex ten opzichte van de omringende ‘normale’ tropische onweersbuien, immens is. Het hart van de bui valt nauwelijks meer te detecteren (de witte strepen).
Een grote spons…
Een tropische storm is als het ware een enorme spons. De motor van de storm is warm zeewater van tenminste 27 graden. Als de atmosfeer boven de cycloon relatief ‘rustig’ is (er treedt weinig of geen windschering op) dan kan zo’n storm flink krachtig worden en tot een orkaan uitgroeien. Rondom het oog van de storm razen dan tropische luchtmassa’s, die in potentie zeer veel waterdamp kunnen opslaan en dit vocht als het ware uit de warme zee opzuigen. De enorme buienwolken die rondom het oog ontstaan, kunnen dan ook gigantische hoeveelheden hemelwater loslaten.
Matthew is ontstaan boven het warme water van de Caribische Zee, op 23 september. Hij trok naar het westnoordwesten en eerst was de verwachting dat hij langs de kust van Honduras zou scheren en vervolgens langs de kust van Yucatán, alwaar hij verder naar het noorden zou afbuigen. Hierdoor zou hij grotendeels boven water blijven en kunnen uitgroeien tot orkaankracht. In werkelijkheid trok Matthew meer pal west en trok bij Noordoost-Nicaragua het land op, om vervolgens via het noorden van Honduras, Belize en Guatemala boven Mexico te belanden. Daar nam de verplaatsing van de tropische depressie – een storm was het toen al lang niet meer – sterk af.
Wat wind betreft, stelde Matthew dus weinig voor, maar wat regen betreft, des te meer! Op de satellietfoto’s hiernaast is te zien dat Matthew in de nacht van vrijdag op zaterdag (onze tijd) als het ware ‘ontplofte’ boven het noorden van Honduras en dat zijn afmeting enorm was in vergelijk met de andere tropische buien verderop, die doorgaans toch ook geen kleine jongens zijn. Vooral de waterdampfoto is wat dat betreft veelbetekenend. De witte kleuren middenin het spectrum geven de aanwezigheid van wolken aan, waaruit meestal nog geen neerslag valt. Dat gebeurt pas bij de regenboogkleuren verder rechts in dit spectrum. Donkerblauw is de meest intense kleur, daarna volgt ‘wit’ als de intensiteit eigenlijk te hoog wordt om te detecteren. Te zien is dat sommige delen van het hart van Matthew inderdaad ‘van het spectrum aflopen’! Vooral op dit plaatje is het verschil met de ‘gewone’ tropische onweersbuien zeer duidelijk.
Deze foto is niet meer beschikbaar
Zelfs op een geheel begroeide helling kan, als deze verzadigd is door regenwater, plotseling een aardverschuiving optreden, zoals hier ergens in Brazilië.
De gevolgen
De wolkbreuken hadden en hebben een enorme impact op de bewoners. De afgelopen zaterdag viel er over een heel etmaal 155 mm regen in Flores en 163 mm in Puerto Barrios, twee plaatsen in Guatemala. De National Hurricane Centre (NHC) schatte dat de restanten van Matthew voor wat betreft de regen nog dagenlang actief zou blijven en dat er 6 tot 10, en in sommige bergachtige streken wel 15 inch regen zou kunnen vallen. Toen in de loop van zondag de ex-storm sterk vertraagde boven Zuid-Mexico en daar zelfs vrijwel tot stilstand kwam, werd die prognose opgeschroefd en werd er gesproken over 10 tot 20 inch, met lokale uitschieters tot 30 inch! Bedenk daarbij dat één inch 25,4 mm is, dan komt 30 inch overeen met 762 mm! Dat is vrijwel de gemiddelde hoeveelheid neerslag die hier in Nederland in een heel jaar valt!
Dat de gevolgen immens zijn, moet dan duidelijk zijn. In het bergachtige landschap zoekt het water zich een weg omlaag, waarbij modderstromen en landverschuivingen optreden. Dat is dus wel eventjes wat anders dan wat we in ons vlakke landje in augustus hebben gezien. Hoewel de gevolgen van Matthew nu nog niet goed zijn in te schatten, is het wel duidelijk dat dit grote effecten heeft voor de gewassen die op het land staan en die geoogst moeten worden. Volgens Reuters zijn er alleen in Guatemala al sinds het begin van het cyclonenseizoen minstens 260 mensen omgekomen puur en alleen door modderstromen en landverschuivingen. En daar zullen, naar gevreesd mag worden, door Matthew nog heel wat slachtoffers bijkomen. Omdat het woedende water ook flink wat schade zal aanbrengen aan de infrastructuur en akkers, zullen de gevolgen zeker voor langere duur ingrijpend zijn. En dat is dan het resultaat van een tropisch stormpje dat zelfs in Amerika amper de binnenpagina’s van de kranten haalt…
Bronnen: Meteo Consult, NHC, Reuters, AP, NOAA.
