Oktober wordt mooiweer-maand

Oktober zal volledig in het teken van rustig en droog herfstweer staan. Een stevige hogedrukblokkade boven noordwest-Rusland en later Scandinavië weet de komende twee weken van geen wijken en houdt de deur voor oceaandepressies stevig dicht. Hierdoor breekt er bij ons een lange periode met mooi herfstweer aan, die in elk geval de hele eerste helft van de maand zal gaan duren. De temperaturen zullen met rond of iets onder 20 graden eerst nog aangenaam warm zijn, maar in de loop van het weekend draait de wind naar het oosten en gaat aan de grond geleidelijk een stuk koelere lucht aanvoeren. De weerkaarten waren de afgelopen dagen helemaal omgeslagen, vorige week waren bijna alle weermodellen het erover eens dat de eerste oktoberweek geheel in het teken van actieve depressies met veel wind en regen zou staan.


_{Bron: WeerDirect - Deze weerkaart zal de komende dagen niet ingrijpend veranderen: Hogedruk in de regio noordwest-Rusland/Scandinavië zorgt in grote delen van midden- en noord-Europa voor vriendelijk herfstweer.}

Volgende week koeler
Deze afkoeling heeft twee oorzaken. Ten eerste koelt de atmosfeer op het noordelijk halfrond steeds meer af nu de nachten weer langer duren dan de dagen en de atmosfeer daarom 's nachts sterker afkoelt dan ie overdag weer op kan warmen. Bovendien stroomt aan de oostkant van het hogedrukgebied boven Scandinavië een portie koude lucht naar het zuiden. De koudste lucht (rond -5 graden in 1500 meter hoogte) blijft volgens de actuele berekeningen ruim ten oosten van ons en gaat vooral Finland, Polen een Oostenrijk treffen, maar omdat de wind aan de grond een oostkomponent heeft zullen de temperaturen ook bij ons nog wat omlaag gaan en volgende week nog maar tussen 10-15 graden uitkomen. In de nachten is er kans op mist en tijdens en na het weekend neemt de kans op een graadje vorst duidelijk toe.


_{Bron: WeerDirect - De middagtemperaturen voor 12 oktober, berekening van GFS 00z, 4-10-2010. Vanaf komend weekend sijpelt uit het oosten geleidelijk koelere lucht binnen, waardoor de temperaturen elke dag iets omlaag zullen gaan.}

"Oktober mild en fijn, laat t een strenge winter zijn!?"
Deze lange fase met hogedrukweer is opvallend maar niet ongewoon, mooiweer-periodes komen elke paar jaar in oktober voor. Veel mensen menen hieruit een eerste aanwijzing te zien op een mogelijke komende strenge winter en ook oude weerspreuken, zoals de bovenstaande, suggereren dat er een samenhang bestaat tussen mooi weer in oktober en strenge kou in de winter. Een wetenschappelijke analyse van deze weerspreuk heeft deze samenhang echter achterhaald: Er is geen significant verband tussen het weertype in oktober en de gemiddelde temperatuur in de winter.


_{Bron: WeerDirect - De verkleuring van de bladeren zal komende week mede door de koude nachten het jaarlijkse hoogtepunt bereiken. In combinatie met met zonnige weer en de mistbanken in de nanacht en ochtend zal het prachtig wandel- en fotoweer zijn!}

Weerweetjes en de Kleine IJstijd
Dat betekent nog niet dat deze weerspreuk daarom fout moet zijn: Veel weerweetjes zijn eeuwenoud en dateren soms zelfs nog uit de (late) middeleeuwen toen de gemiddelde temperatuur op het noordelijke halfrond enkele graden kouder was dan in de 20ste en 21ste eeuw, de zogeheten "kleine ijstijd". De zomers waren toen in veel gevallen kil en regenachtig en strenge winters kwamen veel vaker voor dan heden, lange, koude winterperiodes met sneeuw en strenge vorst waren in de 16de en 17de eeuw heel normaal. Klimatologen hebben uitgevonden dat deze koude fase van het klimaat op het hele noordelijke halfrond te merken was en mogelijk te wijten is aan een combinatie van ongewoon weinig zonnevlekken (en dus een lage zonne-activiteit) en een mogelijke verandering van zeestromingen, onder andere ook de golfstroom in de Atlantische Oceaan. Het is goed mogelijk dat deze factoren ook een verandering van de "spelregels" in de atmosfeer tot gevolg hadden en er toen dus mogelijk wel een verband bestond tussen een warme, droge herfst en strenge winterkou.

_{Bron Weerdirect}