Toenemende zonkracht
Toenemende zonkracht
De zon heeft zich dit voorjaar al zeer regelmatig laten zien en er wordt volop van genoten. De terrasjes zaten bij de eerste zonnestralen al vol en ook in de stadsparken was het soms al dringen voor een plekje. Na een op veel plaatsen toch wat tegenvallende dag gisteren (donderdag) door veel bewolking, schijnt vandaag (vrijdag) de zon weer uitbundig en dat lijkt de komende dagen nog zo te blijven. Fraai lenteweer dus, maar er zitten ook een paar ‘nadelen’ aan. Voor bijvoorbeeld mensen met hooikoorts is het ‘bloeiende’ voorjaar vaak helemaal geen pretje. Ook is de grond op sommige plaatsen al kurkdroog aan het worden en moeten veel akkers al besproeid worden. Een ander aandachtspunt is de toenemende hoeveelheid ultraviolette straling die dagelijks het aardoppervlak bereikt. Ultraviolet licht is nuttig voor het aanmaken van vitamine D, maar een overdosis leidt tot verbranden en mogelijke huidaandoeningen.
De RIVM houdt dagelijks de zonkracht bij. In deze grafiek is te zien dat rond de klok van half twaalf vandaag de zonkracht al op 3 zat en de piek tussen 13 en 14 uur verwacht wordt. Zonkracht 4 tot 5 is dan mogelijk.
Wie kent het volgende scenario niet; er staat een licht briesje en de eerste zonnestralen voel je op het terras of in de tuin heerlijk op je gezicht branden. Na de winter is het weer tijd voor wat ‘gezonde’ kleur op het gezicht en inderdaad, na 2 uurtjes in de zon is er nog niets aan de hand. Eenmaal thuisgekomen of binnen, begint je gezicht toch al iets warmer te worden en als je uiteindelijk in de spiegel kijkt, ben je toch verbrand. Vooral in het voorjaar komt het vaak voor dat mensen verbranden. Na een periode met een stuk minder zon en duidelijk minder warmte in de winter, snakt een heel groot deel van de bevolking weer naar wat zonnestralen en warmte. Van zonnebrandolie en insmeren is dan vaak nog geen sprake, want ‘het is voorjaar en dan is de zon nog niet zo krachtig’.
Ook het Europese weermodel ECMWF maakt dagelijks een verwachting voor de hoeveelheid UV-straling. Vandaag (vrijdag) kwam deze op 4 uit in het noorden en op 5 in de rest van het land.
UV-Index
Toch neemt de hoeveelheid ultraviolette straling in het zonlicht die in onze omgeving het aardoppervlak bereikt in deze tijd van het jaar snel toe. De verwachte hoeveelheid UV wordt uitgedrukt in de zonkracht, een UV-index die in Nederland kan variëren van 1 tot maximaal 8. In de winter is er vrijwel geen sprake van UV en is de zonkracht 1 of 2, maar in de zomer is de zonkracht soms 8 en dat is de maximale hoeveelheid UV-zonlicht. De sterkste stijging zit in de periode van maart tot juni en dat is precies het lenteseizoen.
Ozonlaag
Naarmate de zon hoger aan de hemel komt de staan, neemt de hoeveelheid UV-zonlicht dus toe, maar ook de dikte van de ozonlaag speelt hierin een belangrijke rol. De dikte van deze laag fluctueert en is in ons land gemiddeld eind april, begin mei het dikst en in oktober het dunst. In een laag tussen ongeveer 15 en 35 kilometer boven het aardoppervlak bevindt zich de grootste hoeveelheid ozon en deze welbekende ‘ozonlaag’ absorbeert een groot deel van de meest schadelijke UV-straling. Het is echter niet alleen de ozonlaag die invloed heeft op de hoeveelheid UV die de aarde bereikt. Ook bewolking, vocht en stof in de atmosfeer hebben hier invloed op.
De stijging van de zonkracht is in het voorjaar duidelijk het sterkst. De piek ligt in de zomermaanden juni en juli.
Bewolking
Er is bijvoorbeeld een duidelijk verschil tussen een bewolkte en een zonnige dag. Bewolking reduceert ook de zonkracht, waardoor de dagdosis op een bewolkte dag lager is dan op een heldere dag. Gisteren (donderdag) was de zonkracht bijvoorbeeld 2 met al die bewolking en vandaag (vrijdag) tot in het weekend wordt zonkracht 4 tot 5 verwacht.
Verschillende huidtypes
Het verschilt natuurlijk per huidtype, maar vanaf zonkracht 5 a 6 verbrandt de gemiddelde huid gemakkelijk en kan men volgens de tabellen van het KWF Kankerbestrijding slechts 15 tot 25 minuten onbeschermd in de zon zitten voordat de huid rood begint te worden. Bij zonkracht 7 en 8 verbrandt de huid snel en begin je na 10 tot 15 minuten al rood te worden. In de landen dichter bij de evenaar of in de bergen komt ook zonkracht 9 en 10 of zelfs hoger voor en dan verbrand je al in minder dan 10 minuten, maar dit komt in ons land niet voor. Mensen met een licht huidtype en met bijvoorbeeld veel sproeten, maar ook kinderen en baby’s verbranden bovendien sneller dan mensen met een van nature getinte huid. Zij zullen dus eerder moeten gaan smeren om verbranding te voorkomen dan iemand met een getinte huid. Het is verder een fabeltje dat dit laatste huidtype helemaal niet kan verbranden; het is alleen minder goed zichtbaar.
Temperatuur
Warmte heeft overigens geen invloed op de zonkracht. Op een koele zonnige dag kan de zonkracht even sterk of zelfs sterker zijn dan op een warme dag. Juist in het voorjaar komt het regelmatig voor dat je met een frisse noordoostenwind strakblauwe luchten hebt. De zon schijnt dan volop, maar het voelt totaal nog niet warm aan. Uit de wind is het dan erg goed toeven, terwijl juist dan de huid razendsnel kan verbranden.
Bronnen: Meteo Consult, RIVM, KNMI
De zon heeft zich dit voorjaar al zeer regelmatig laten zien en er wordt volop van genoten. De terrasjes zaten bij de eerste zonnestralen al vol en ook in de stadsparken was het soms al dringen voor een plekje. Na een op veel plaatsen toch wat tegenvallende dag gisteren (donderdag) door veel bewolking, schijnt vandaag (vrijdag) de zon weer uitbundig en dat lijkt de komende dagen nog zo te blijven. Fraai lenteweer dus, maar er zitten ook een paar ‘nadelen’ aan. Voor bijvoorbeeld mensen met hooikoorts is het ‘bloeiende’ voorjaar vaak helemaal geen pretje. Ook is de grond op sommige plaatsen al kurkdroog aan het worden en moeten veel akkers al besproeid worden. Een ander aandachtspunt is de toenemende hoeveelheid ultraviolette straling die dagelijks het aardoppervlak bereikt. Ultraviolet licht is nuttig voor het aanmaken van vitamine D, maar een overdosis leidt tot verbranden en mogelijke huidaandoeningen.
De RIVM houdt dagelijks de zonkracht bij. In deze grafiek is te zien dat rond de klok van half twaalf vandaag de zonkracht al op 3 zat en de piek tussen 13 en 14 uur verwacht wordt. Zonkracht 4 tot 5 is dan mogelijk.
Wie kent het volgende scenario niet; er staat een licht briesje en de eerste zonnestralen voel je op het terras of in de tuin heerlijk op je gezicht branden. Na de winter is het weer tijd voor wat ‘gezonde’ kleur op het gezicht en inderdaad, na 2 uurtjes in de zon is er nog niets aan de hand. Eenmaal thuisgekomen of binnen, begint je gezicht toch al iets warmer te worden en als je uiteindelijk in de spiegel kijkt, ben je toch verbrand. Vooral in het voorjaar komt het vaak voor dat mensen verbranden. Na een periode met een stuk minder zon en duidelijk minder warmte in de winter, snakt een heel groot deel van de bevolking weer naar wat zonnestralen en warmte. Van zonnebrandolie en insmeren is dan vaak nog geen sprake, want ‘het is voorjaar en dan is de zon nog niet zo krachtig’.
Ook het Europese weermodel ECMWF maakt dagelijks een verwachting voor de hoeveelheid UV-straling. Vandaag (vrijdag) kwam deze op 4 uit in het noorden en op 5 in de rest van het land.
UV-Index
Toch neemt de hoeveelheid ultraviolette straling in het zonlicht die in onze omgeving het aardoppervlak bereikt in deze tijd van het jaar snel toe. De verwachte hoeveelheid UV wordt uitgedrukt in de zonkracht, een UV-index die in Nederland kan variëren van 1 tot maximaal 8. In de winter is er vrijwel geen sprake van UV en is de zonkracht 1 of 2, maar in de zomer is de zonkracht soms 8 en dat is de maximale hoeveelheid UV-zonlicht. De sterkste stijging zit in de periode van maart tot juni en dat is precies het lenteseizoen.
Ozonlaag
Naarmate de zon hoger aan de hemel komt de staan, neemt de hoeveelheid UV-zonlicht dus toe, maar ook de dikte van de ozonlaag speelt hierin een belangrijke rol. De dikte van deze laag fluctueert en is in ons land gemiddeld eind april, begin mei het dikst en in oktober het dunst. In een laag tussen ongeveer 15 en 35 kilometer boven het aardoppervlak bevindt zich de grootste hoeveelheid ozon en deze welbekende ‘ozonlaag’ absorbeert een groot deel van de meest schadelijke UV-straling. Het is echter niet alleen de ozonlaag die invloed heeft op de hoeveelheid UV die de aarde bereikt. Ook bewolking, vocht en stof in de atmosfeer hebben hier invloed op.
De stijging van de zonkracht is in het voorjaar duidelijk het sterkst. De piek ligt in de zomermaanden juni en juli.
Bewolking
Er is bijvoorbeeld een duidelijk verschil tussen een bewolkte en een zonnige dag. Bewolking reduceert ook de zonkracht, waardoor de dagdosis op een bewolkte dag lager is dan op een heldere dag. Gisteren (donderdag) was de zonkracht bijvoorbeeld 2 met al die bewolking en vandaag (vrijdag) tot in het weekend wordt zonkracht 4 tot 5 verwacht.
Verschillende huidtypes
Het verschilt natuurlijk per huidtype, maar vanaf zonkracht 5 a 6 verbrandt de gemiddelde huid gemakkelijk en kan men volgens de tabellen van het KWF Kankerbestrijding slechts 15 tot 25 minuten onbeschermd in de zon zitten voordat de huid rood begint te worden. Bij zonkracht 7 en 8 verbrandt de huid snel en begin je na 10 tot 15 minuten al rood te worden. In de landen dichter bij de evenaar of in de bergen komt ook zonkracht 9 en 10 of zelfs hoger voor en dan verbrand je al in minder dan 10 minuten, maar dit komt in ons land niet voor. Mensen met een licht huidtype en met bijvoorbeeld veel sproeten, maar ook kinderen en baby’s verbranden bovendien sneller dan mensen met een van nature getinte huid. Zij zullen dus eerder moeten gaan smeren om verbranding te voorkomen dan iemand met een getinte huid. Het is verder een fabeltje dat dit laatste huidtype helemaal niet kan verbranden; het is alleen minder goed zichtbaar.
Temperatuur
Warmte heeft overigens geen invloed op de zonkracht. Op een koele zonnige dag kan de zonkracht even sterk of zelfs sterker zijn dan op een warme dag. Juist in het voorjaar komt het regelmatig voor dat je met een frisse noordoostenwind strakblauwe luchten hebt. De zon schijnt dan volop, maar het voelt totaal nog niet warm aan. Uit de wind is het dan erg goed toeven, terwijl juist dan de huid razendsnel kan verbranden.
Bronnen: Meteo Consult, RIVM, KNMI
