dat is vegen geworden
was een enorn ding zeg

het lijkt me eigenlijk best wel cool om mee te maken
wel op 1 voorwaarde: dat alle mensen veilig binnenzitten

De wording van de stofstorm bij Phoenix

Wellicht heeft u al gelezen over de stofstorm die dinsdagavond (onze tijd woensdagnacht) over de Amerikaanse Phoenix trok. In Weer in het Nieuws leggen we uit hoe deze stofwolk zich heeft kunnen ontwikkelen. Dat gebeurde namelijk eveneens op spectaculaire wijze. Het begon allemaal op de grens tussen Mexico en Arizona, de Amerikaanse staat waar Phoenix de hoofdstad van is. Daar ontstond dinsdagmiddag in korte tijd een zwaar en omvangrijk onweerscomplex, waarin een lagedrukgebiedje ontwikkelde. Dat systeem koerste vervolgens, versnellend in treksnelheid, in noordwestlijke richting Arizona binnen.


_{Infraroodsatellietbeeld van de Amerikaanse weerdienst; hoe feller de kleuren, hoe hoger de wolken zich hebben ontwikkeld. Kwart over twee in de middag lokale tijd begon een onweersbui te ontstaan boven de grens van Mexico met de Amerikaanse staat Arizona. Bron afbeelding: NOAA.}

Stofstormen
Het ontstaan van stofbrengende onweerscomplexen gebeurt wel vaker in Arizona. Met de windstoten voor het onweer uit, worden veel stof- en fijne zanddeeltjes de lucht ingebracht om vervolgens in de vorm van een muur van stof met snelheden tot tientallen kilometers per uur zich te verplaatsen.


_{De bui ontwikkelde zich tot een cluster van zware onweersbuien, waarin een lagedrukgebiedje onstond. Aan de oostflanken ervan stond veel wind uit het zuiden tot zuidoosten. De luchtstroom moest zich door een vallei heen persen die van dichtbij de Mexicaanse grens tot bij de stad Phoenix loopt. Hierdoor stak in korte tijd vanuit het niets een zuider- tot zuidoosterstorm op, windkracht 9, en daarmee ook een stofstorm. Aan het begin van de avond bevond de belangrijkste kern van de buiencluster (en het lagedrukgebiedje) zich ten westen van Phoenix. Het stof bereikt rond die tijd de hoofdstad van Arizona.}

Bijzondere omvang door route onweer en lokaal effect reliëf
De situatie van dinsdagavond had een extra bijzonder tintje. Dit had alles te maken met de exacte route van het onweerslagedrukgebied en het lokale reliëf. Waarschijnlijk heeft dit bijgedragen aan de uitzonderlijke grote omvang van het ‘stoffront’ dat een geschatte lengte had van 80 kilometer.

Venturi-effect
De kleine depressie met onweersbuien bewoog met de kern aanvankelijk ten zuidwesten van Phoenix langs. Aan de noordoostflanken van het systeem stond een stevige zuidelijke tot zuidoostelijke luchtstroom. Nu wil het dat de wind daarmee vrijwel parallel blies aan een langgerekte vallei die dichtbij de Mexicaanse grens in de buurt van de stad Tuscon begint en vervolgens doorloopt, uitmondend bij Phoenix. Aan beide zijden van de vallei bevinden zich heuvel- en bergketens. Het gevolg hiervan was dat de luchtstroom samengeperst werd tussen de beide ketens en daardoor verder versnelde. Dit versnellende effect wordt ook wel het ‘venturi-effect’ genoemd (en speelt bijvoorbeeld ook regelmatig in de Rhônevallei in het zuidoosten van Frankrijk bij het opsteken van de Mistralwind).


_{De gemiddelde windsnelheid om 17.00 uur lokale tijd. De lijn onder in beeld is de grens met Mexico. Het vlaggetje staat bij Phoenix. De stormwind en stof naderden vanuit het zuidoosten, maar op de waarnemingsstations was nog niets te zien. Eén station, Cassagrande, was zelfs windstil. Een uur later was dat wel anders....}

Windkracht 9
Hoe extreem de situatie was in Arizona was, bleek wel op de meestations hogerop in de vallei (tussen de Mexicaanse grens en Phoenix in dus), bij de plaatjes Casagrande en Chandler. Was het om 17.00 uur lokale tijd in Casagrande bijvoorbeeld nog helemaal windstil (windkracht 0), het volgende moment stond er stormkracht 9. Dat dit niet enkel te maken had met het windstotenfront van de onweersbuien, blijkt wel uit het feit dat ook de gemiddelde windsnelheid over het hele daarop volgende uur 9 Bft bedroeg! Het was dus geen korte uitschieter.

_{Bron: Meteo consult}