Klimatologie is de sleutel is tot Olympische records in het Velodrome


_{Velodrome London, Archief}

Als deze zomer een storm over het Londense Olympische park trekt, kan het ook records regenen in het Velodrome. De sterren van de Britse (wielren)baanploeg waren vol lof over de nieuwste accommodaties tijdens de World Cup, die afgelopen week in het OS Velodrome werd gehouden. De Britten stonden bovenaan in de medaille lijst en records werden gebroken.

"Ik verwachtte goede prestaties, maar dit is het beste wat ik sinds Beijing gezien heb. Hier is geen twijfel over mogelijk," zegt Sir Chris Hoy, terwijl Victoria Pendleton hieraan toevoegt: "Het is een prachtige baan om op te rijden. Al met al is het een enorm succes." Hard werken en pure snelheid waren duidelijk de belangrijkste factoren van hun succes. Maar de Britse weersomstandigheden kunnen de wielrenners net dat extraatje geven als de Spelen aan de gang zijn.

Donder en bliksem
Een stevige onweersbui kan de best mogelijke voorwaarden bieden voor de snelste prestaties tijdens het baanwielrennen. Daar waar de snelheid en de prestaties onder invloed staan van een scala aan factoren. Van deze factoren zijn er vele afgeleid van de weersomstandigheden buiten. Dat indoorprestaties worden onderworpen aan meteorologie lijkt vreemd. Zeker als je jouw tijd niet wilt verdoen aan het doorspitten van onmenselijk veel data. Maar Esme Taylor heeft dit wel gedaan. Het resultaat hiervan is, dat de kleinste details hoe de Britse topsporters presteren en wat er van invloed is op deze prestaties nu bekend zijn.

Taylor werkte samen met de Britse baanwielrenploeg tijdens de laatste week van de Track World Cup - het eerste evenement, wat gehouden werd in het nieuwe Olympische velodrome. Gewapend met laptops, kleine doosjes aan de spaken en allerlei andere sensoren, hebben Taylor en haar collegae een massa aan informatie verzameld. "We gebruiken deze wedstrijd als droge oefening voor de OS. We proberen hiervan te leren," zegt ze. "We verzamelen informatie over temperatuur, druk en luchtvochtigheid in het Velodrome gedurende de wedstrijden zodat we een idee krijgen wat we kunnen verwachten. Dit staat onder invloed van het weer buiten. Veel mensen zeggen, dat dit een "records brekende" baan is. Een gedeelte hiervan is terug te leiden naar de geometrie, maar veel heeft te maken met het weer."

28 °C
Er is geen air-conditioning in het Velodrome. Het complex maakt gebruik van "een natuurlijke ventilatie", waardoor een constante temperatuur rond de 28 °C op de baan heerst. "Het is niet zó warm, dat het de renners negatief kan beïnvloeden, maar het moet ook niet te koud zijn," legt Taylor uit. "In de arena - het midden van de baan - voelt het veel warmer aan, dan als je aan het rondrijden bent. De luchtstroom heeft een koelend effect tijdens het hardrijden. Dus het lijkt behoorlijk warm, maar voor de wielrenners is dit niet zo." Tijdens de World Cup bleek het lastig te zijn om de temperatuur constant te houden. Vooral op vrijdag fluctueerde de temperatuur flink. Later bleken deze temperatuurschommelingen te wijten aan het openen van verkeerde deuren door stewards, die mensen voortijds naar buiten lieten.

Luchtvochtigheid
Niet alleen de temperatuur is van invloed op de prestaties, maar ook de luchtvochtigheid. De luchtvochtigheid is met name van invloed bij de wedstrijden, waar het uithoudingsvermogen een grote rol speelt. De thermoregulatie (controle van de lichaamstemperatuur) is een belangrijke factor hierbij. "Hoe langer de wedstrijd duurt, hoe groter het effect is," zegt Taylor. "Als je kijkt naar de omnium (multi-event wedstrijd met o.a. een puntenrace, scratch race en een afvalrace) heeft deze onderdelen, tijdens welke het moeilijk is om de lichaamstemperatuur onder controle te houden. Men wordt het meest vermoeid door een verhoogde lichaamstemperatuur. "Tijdens deze wedstrijd wordt de luchtvochtigheid laag gehouden. Maar dat hangt af van de weersomstandigheden buiten de hal".


_{Het Britse team haalt goud op de ploegenachtervolging.}

Luchtdruk
De derde factor bij het behalen van wereldrecords is de luchtdruk. Taylor beschrijft dit als "de kracht van de massa van de atmosfeer, die naar beneden op de aarde drukt". Ze legt uit, dat op wielerbanen, die hoger liggen zoals in La Paz in Bolivia, vrij vaak wereldrecords worden gebroken, omdat de luchtdruk lager ligt.

Luchtdichtheid
Alle drie de factoren - temperatuur, luchtvochtigheid en druk - helpen om de vierde en vitale component van het velodrome te controleren: de luchtdichtheid. "Hoe groter de luchtdichtheid, hoe moeilijker het is om je door de lucht voor te bewegen," zegt Taylor. In een sport waar de medailleverdeling vaak door honderdsten van secondes wordt beslist, kan de geringste verandering in de luchtdichtheid de behaalde tijden merkbaar beïnvloeden. "De temperatuur en de luchtvochtigheid hebben een effect op de luchtdichtheid. Als je rondfietst in het velodrome en de daling van de luchtdruk een vermindering van de luchtdichtheid veroorzaakt, is het fietsen gemakkelijker."

Weersystemen
"Om nogmaals aan te geven, wordt het klimaat binnen de wielerbaan beïnvloed door de weersystemen. Koud weer uit het noorden betekent een lagere luchtdruk. Zo als het warme weer vanaf de evenaar een hoge druk met zich mee brengt. Als deze twee elkaar ontmoeten, ontstaat er een verandering in de luchtdruk." "Een echt lage druk buiten de baan met een hoge temperatuur zal de snelste omstandigheden binnenin de hal veroorzaken. Deze combinatie komt veel voor in een Britse zomer." "Als het buiten stormt, is er vaak sprake van een betrekkelijk lage druk. Het is niet voor iedereen het prettigste weer, maar voor de goede en zelfs de topprestaties hopen we op stormachtig weer."

Zelfde omstandigheden
Is het wel noodzakelijke om alle factoren te bestuderen, als uiteindelijk tijdens een race de omstandigheden toch voor iedere deelnemer gelijk zijn? Het antwoord hierop is, dat er nu duidelijkheid is hoe de weersomstandigheden en de klimatologische omstandigheden binnen het velodrome de renners kunnen beïnvloeden. De deelnemers kunnen zich voorbereiden om de voorspelde omstandigheden binnen in de hal. Wat deze voorbereiding inhoudt voor de Britse ploeg blijft een geheim, maar als de deelnemer hierdoor een paar honderdsten van een seconde per ronde sneller kan zijn, kan dit de kansen op een medaille vergroten. "De verzamelde data geven ons een idee wat we kunnen verwachten tijdens de Olympische Spelen," zegt Taylor, "maar belangrijker is hoe de deelnemer zich kan voorbereiden op deze omstandigheden."

_{© onweer-online
Bron: BBC} | Gewijzigd: 7 februari 2017, 13:49 uur, door Joyce.s