Waar komen mysterieuze ijsballen vandaan?
Waar komen mysterieuze ijsballen vandaan?
Hoewel het einde van de maand steeds dichterbij komt en de meteorologische winter in Nederland op het punt van eindigen staat, zijn we er voor wat het weer betreft nog niet helemaal. Een nieuwe portie kou dringt vandaag ons land binnen.
In het noordoosten van het land regende het vanochtend al. Waarnemer Jannes Wiersema in het Groningse Roodeschool ving 1,8 millimeter aan pure regen op. Het was er druilerig, er stonden flinke plassen op de weg en het zag er grijs en grauw uit. Het ijs uit eerdere koudeperioden deze winter was er bijna uit de sloten verdwenen. Toch zal dat nog niet meteen helemaal lukken, want als gezegd wordt het de komende dagen opnieuw koud, met zeker vorst in de nachten. Ook de sneeuw van deze winter is nog niet helemaal verdwenen. Op de hogere delen van de Veluwe bij voorbeeld zijn nog steeds sneeuwresten terug te vinden. Of sneeuwhopen, als stille getuigen van de sneeuwruimingswerkzaamheden van de afgelopen weken. Geschikt weer voor sneeuwrollers (waar we vorige week op deze site over schreven) en ijsballen (het onderwerp van vandaag) is het echter niet. En zal het ook deze winter wel niet meer worden.
IJsballen
Voor sneeuwrollers zijn een dikke sneeuwlaag, een wind met een snelheid van ongeveer 40 kilometer per uur en luchttemperaturen tussen 0 en +1 graden nodig (voor de een op de juiste manier plakkende sneeuw). IJsballen zijn zo mogelijk nog vreemder. Ze ontstaan op heel specifieke plekken. Namelijk daar waar grote wateroppervlakten met een watertemperatuur van ongeveer 0 graden en met een dikke laag sneeuw bedekte stranden of oevers elkaar kunnen raken. Wat dan gebeurt, is op de foto’s te zien. De sneeuw raakt door het contact met het water verijsd en er komen ijsballen tot stand. Ze zijn prachtig, regelmatig van vorm, kunnen klein en veel groter zijn, in flinke groepen in het water drijven, maar ook in bergen op het strand liggen.
Vooral rond het meer van Michigan in de Verenigde Staten zijn ijsballen gedurende de wintermaanden vaak te zien. En ook al kennen veel mensen het fenomeen daar, een echte verklaring ervoor is tot nu toe niet gevonden. Het mechanisme dat erachter zit, wordt nog niet begrepen. Ook als je op het Internet naar mogelijke verklaringen zoekt, blijf je in het ongewisse.
IJsballen lijken op kiezels
Wetenschappers in Zweden, waar de ijsballen klaarblijkelijk ook worden waargenomen, zijn al zover dat ze uiteenvallen van de sneeuwlaag in kiezelachtige ballen of stenen vergelijken met de manier waarop een rotswand erodeert. Ook bij rotsen zijn relatief ronde kiezels het eindresultaat van de verwering van het gesteente. Veel mensen hebben het bij hun huis liggen in de vorm van grind. Maar de grotere varianten kennen we natuurlijk ook, aan de voet van de rotswanden die aan het verweren zijn of in rivieren of beken die de rotsblokken in allerlei formaten meenemen. Het komt in de natuur veel voor dat op verschillende plekken dezelfde vormen terugkeren. Bij het ontstaan van ijsballen spelen wind en golven een rol, zo denken wetenschappers. Bij de verwering van rotsen is ook de invloed van de temperatuurvariaties tussen dag en nacht (waarbij ook het al dan niet schijnen van de zon van belang is) en het in en uitzetten van het gesteente als reactie daarop bekend en speelt water dat in spleten aanwezig is een belangrijke rol.
In Nederland bij het IJsselmeer?
We hebben natuurlijk ook proberen uit te zoeken of dergelijke ijsballen weleens in Nederland te zien zijn geweest. Omdat het Michiganmeer als voorbeeld wordt genoemd, zou je haast denken dat de zoute zeeën die Nederland omringen als mogelijkheid afvallen om de gezochte ijsballen te produceren. Daarbij is de Noordzee in de winter ook bijna altijd te warm om het zover te laten komen. De Waddenzee is geregeld koud genoeg, maar net als de Noordzee gevuld met zout water en daarom evenmin een geschikte kandidaat. Het IJsselmeer, een zoetwaterbekken dat ook geregeld een temperatuur van 0 graden haalt, zou het wel moeten kunnen doen, en dan op plaatsen waar het water op strandjes met sneeuw in contact kan komen. In ons archief hebben we voorbeelden echter niet kunnen vinden, maar mogelijk zijn ze er wel geweest.In elk geval lijkt het erop dat we het restje van deze winter de omstandigheden die nodig zijn voor de vorming van ijsballen wel niet meer zullen krijgen. In de tussentijd kunnen we nog wel even genieten van de foto’s van dit bijzondere fenomeen, genomen bij het Michiganmeer.
IJsballen op de oevers van het Michiganmeer kunnen de grootte van voetballen hebben.
Ze ontstaan op de grens van water en sneeuw door interactie van wind en golven in een meer met een watertemperatuur van 0 graden.
Soms liggen ze in grote aantallen bij elkaar.
In de sneeuw zijn de vormen van de latere ijsballen al terug te zien.
Wind en water kunnen de ijsballen op grote hopen schuiven.
Een bak met ijsgrind, maar dan in het water.
Heel veel kleine ijsballetjes.
In deze poel, onder een bevroren waterval, komen ook ijsballen voor. Ook hier op de grens van dikkere sneeuw en het golvende water. Bron: Thundermattblog. Foto: Misty.
Bronnen: Meteo Consult, Dr. Richard A. Anthes (President Emeritus University Corporation for Atmospheric Research). | Gewijzigd: 25 april 2017, 12:34 uur, door Joyce.s
Hoewel het einde van de maand steeds dichterbij komt en de meteorologische winter in Nederland op het punt van eindigen staat, zijn we er voor wat het weer betreft nog niet helemaal. Een nieuwe portie kou dringt vandaag ons land binnen.
In het noordoosten van het land regende het vanochtend al. Waarnemer Jannes Wiersema in het Groningse Roodeschool ving 1,8 millimeter aan pure regen op. Het was er druilerig, er stonden flinke plassen op de weg en het zag er grijs en grauw uit. Het ijs uit eerdere koudeperioden deze winter was er bijna uit de sloten verdwenen. Toch zal dat nog niet meteen helemaal lukken, want als gezegd wordt het de komende dagen opnieuw koud, met zeker vorst in de nachten. Ook de sneeuw van deze winter is nog niet helemaal verdwenen. Op de hogere delen van de Veluwe bij voorbeeld zijn nog steeds sneeuwresten terug te vinden. Of sneeuwhopen, als stille getuigen van de sneeuwruimingswerkzaamheden van de afgelopen weken. Geschikt weer voor sneeuwrollers (waar we vorige week op deze site over schreven) en ijsballen (het onderwerp van vandaag) is het echter niet. En zal het ook deze winter wel niet meer worden.
IJsballen
Voor sneeuwrollers zijn een dikke sneeuwlaag, een wind met een snelheid van ongeveer 40 kilometer per uur en luchttemperaturen tussen 0 en +1 graden nodig (voor de een op de juiste manier plakkende sneeuw). IJsballen zijn zo mogelijk nog vreemder. Ze ontstaan op heel specifieke plekken. Namelijk daar waar grote wateroppervlakten met een watertemperatuur van ongeveer 0 graden en met een dikke laag sneeuw bedekte stranden of oevers elkaar kunnen raken. Wat dan gebeurt, is op de foto’s te zien. De sneeuw raakt door het contact met het water verijsd en er komen ijsballen tot stand. Ze zijn prachtig, regelmatig van vorm, kunnen klein en veel groter zijn, in flinke groepen in het water drijven, maar ook in bergen op het strand liggen.
Vooral rond het meer van Michigan in de Verenigde Staten zijn ijsballen gedurende de wintermaanden vaak te zien. En ook al kennen veel mensen het fenomeen daar, een echte verklaring ervoor is tot nu toe niet gevonden. Het mechanisme dat erachter zit, wordt nog niet begrepen. Ook als je op het Internet naar mogelijke verklaringen zoekt, blijf je in het ongewisse.
IJsballen lijken op kiezels
Wetenschappers in Zweden, waar de ijsballen klaarblijkelijk ook worden waargenomen, zijn al zover dat ze uiteenvallen van de sneeuwlaag in kiezelachtige ballen of stenen vergelijken met de manier waarop een rotswand erodeert. Ook bij rotsen zijn relatief ronde kiezels het eindresultaat van de verwering van het gesteente. Veel mensen hebben het bij hun huis liggen in de vorm van grind. Maar de grotere varianten kennen we natuurlijk ook, aan de voet van de rotswanden die aan het verweren zijn of in rivieren of beken die de rotsblokken in allerlei formaten meenemen. Het komt in de natuur veel voor dat op verschillende plekken dezelfde vormen terugkeren. Bij het ontstaan van ijsballen spelen wind en golven een rol, zo denken wetenschappers. Bij de verwering van rotsen is ook de invloed van de temperatuurvariaties tussen dag en nacht (waarbij ook het al dan niet schijnen van de zon van belang is) en het in en uitzetten van het gesteente als reactie daarop bekend en speelt water dat in spleten aanwezig is een belangrijke rol.
In Nederland bij het IJsselmeer?
We hebben natuurlijk ook proberen uit te zoeken of dergelijke ijsballen weleens in Nederland te zien zijn geweest. Omdat het Michiganmeer als voorbeeld wordt genoemd, zou je haast denken dat de zoute zeeën die Nederland omringen als mogelijkheid afvallen om de gezochte ijsballen te produceren. Daarbij is de Noordzee in de winter ook bijna altijd te warm om het zover te laten komen. De Waddenzee is geregeld koud genoeg, maar net als de Noordzee gevuld met zout water en daarom evenmin een geschikte kandidaat. Het IJsselmeer, een zoetwaterbekken dat ook geregeld een temperatuur van 0 graden haalt, zou het wel moeten kunnen doen, en dan op plaatsen waar het water op strandjes met sneeuw in contact kan komen. In ons archief hebben we voorbeelden echter niet kunnen vinden, maar mogelijk zijn ze er wel geweest.In elk geval lijkt het erop dat we het restje van deze winter de omstandigheden die nodig zijn voor de vorming van ijsballen wel niet meer zullen krijgen. In de tussentijd kunnen we nog wel even genieten van de foto’s van dit bijzondere fenomeen, genomen bij het Michiganmeer.
IJsballen op de oevers van het Michiganmeer kunnen de grootte van voetballen hebben.
Ze ontstaan op de grens van water en sneeuw door interactie van wind en golven in een meer met een watertemperatuur van 0 graden.
Soms liggen ze in grote aantallen bij elkaar.
In de sneeuw zijn de vormen van de latere ijsballen al terug te zien.
Wind en water kunnen de ijsballen op grote hopen schuiven.
Een bak met ijsgrind, maar dan in het water.
Heel veel kleine ijsballetjes.
In deze poel, onder een bevroren waterval, komen ook ijsballen voor. Ook hier op de grens van dikkere sneeuw en het golvende water. Bron: Thundermattblog. Foto: Misty.
Bronnen: Meteo Consult, Dr. Richard A. Anthes (President Emeritus University Corporation for Atmospheric Research). | Gewijzigd: 25 april 2017, 12:34 uur, door Joyce.s
Every cloud has a silver lining
Nogmaals mysterieuze ijsballen
Een week geleden schreven wij al over dit fascinerende fenomeen: ijsballen. We vroegen ons toen af of die intrigerende ballen ook in eigen land voor konden komen. Dat vermoeden werd bevestigd door de foto´s die wij van onze vrijwillige weerfotografen binnenkregen. En nu we het toch over ijsballen hebben, in Amerika zijn ze momenteel recordgroot.
De foto van Wouter Bernebeek met de ijsballen bij de Houtribdijk.
IJsballen ontstaan op de grens van flink besneeuwde stranden en grote (zoete) wateroppervlakten met een watertemperatuur van ongeveer 0 graden. Als de sneeuw en het ijs met elkaar in contact komen, gaat er wat veranderen. Het witte goud transformeert namelijk in ijsballen omdat de sneeuw verijst. Door de lage watertemperatuur blijven de ijsballen liggend in het water gewoon intact. Maar ze kunnen bijvoorbeeld ook door wind het strand op worden geblazen en daar als hopen bij elkaar liggen.
En deze afbeelding is afkomstig van Margriet Bouma en genomen bij Stavoren.
Foto’s uit eigen land
Zoals beschreven, werd ons vermoeden dat de mysterieuze ballen ook in Nederland mogelijk waren, bevestigd door onze vrijwillige weerfotografen. In eerste instantie kregen we een foto van Wouter van Bernebeek. De foto is op 26 januari genomen op de Houtribdijk bij het IJsselmeer. Maar het bleef niet bij zijn foto. Ook Margriet Bouma wist ze op 15 februari bij Stavoren op de gevoelige plaat vast te leggen. In de begeleidende tekst bij de foto’s schreef ze dat ze hier al ruim 35 jaar woonachtig is, maar dit nog nooit eerder gezien had.
In Amerika komen de IJsballen veel vaker voor. Deze ballen zijn zo groot als voetballen.
Records in de Verenigde Staten
Al met al kunnen we stellen dat het in ons land een zeldzaam, maar zeker mogelijk fenomeen is. In de Verenigde Staten komen de ijsballen echter veel vaker voor. Bijvoorbeeld bij Lake Michigan. Opmerkelijk is dat ze daar nu een recordformaat hebben bereikt.
De ijsballen liggen niet alleen als groepen bij elkaar in het water, maar kunnen ook als hopen op het strand liggen.
De Amerikaanse Leda Olmstead kwam deze ijsballen tegen. Ze waren recordgroot, sommige hadden de omvang van haar hond.
In ons eerdere nieuwsverhaal schreven we dat de ballen de omvang van voetballen konden bereiken. Maar momenteel blijkt dat een nóg groter formaat mogelijk is. Leda Olmstead kwam tijdens de wandeling met haar hond ijsballen tegen die net zo groot waren als haar viervoeter. Dit was zo bijzonder dat ze zelfs verslag mocht doen op het landelijke weerkanaal ‘The Weather Channel’ . Het interview is hieronder te bekijken.
StormMaster17
Bron: Meteo Cunsult
Een week geleden schreven wij al over dit fascinerende fenomeen: ijsballen. We vroegen ons toen af of die intrigerende ballen ook in eigen land voor konden komen. Dat vermoeden werd bevestigd door de foto´s die wij van onze vrijwillige weerfotografen binnenkregen. En nu we het toch over ijsballen hebben, in Amerika zijn ze momenteel recordgroot.
De foto van Wouter Bernebeek met de ijsballen bij de Houtribdijk.
IJsballen ontstaan op de grens van flink besneeuwde stranden en grote (zoete) wateroppervlakten met een watertemperatuur van ongeveer 0 graden. Als de sneeuw en het ijs met elkaar in contact komen, gaat er wat veranderen. Het witte goud transformeert namelijk in ijsballen omdat de sneeuw verijst. Door de lage watertemperatuur blijven de ijsballen liggend in het water gewoon intact. Maar ze kunnen bijvoorbeeld ook door wind het strand op worden geblazen en daar als hopen bij elkaar liggen.
En deze afbeelding is afkomstig van Margriet Bouma en genomen bij Stavoren.
Foto’s uit eigen land
Zoals beschreven, werd ons vermoeden dat de mysterieuze ballen ook in Nederland mogelijk waren, bevestigd door onze vrijwillige weerfotografen. In eerste instantie kregen we een foto van Wouter van Bernebeek. De foto is op 26 januari genomen op de Houtribdijk bij het IJsselmeer. Maar het bleef niet bij zijn foto. Ook Margriet Bouma wist ze op 15 februari bij Stavoren op de gevoelige plaat vast te leggen. In de begeleidende tekst bij de foto’s schreef ze dat ze hier al ruim 35 jaar woonachtig is, maar dit nog nooit eerder gezien had.
In Amerika komen de IJsballen veel vaker voor. Deze ballen zijn zo groot als voetballen.
Records in de Verenigde Staten
Al met al kunnen we stellen dat het in ons land een zeldzaam, maar zeker mogelijk fenomeen is. In de Verenigde Staten komen de ijsballen echter veel vaker voor. Bijvoorbeeld bij Lake Michigan. Opmerkelijk is dat ze daar nu een recordformaat hebben bereikt.
De ijsballen liggen niet alleen als groepen bij elkaar in het water, maar kunnen ook als hopen op het strand liggen.
De Amerikaanse Leda Olmstead kwam deze ijsballen tegen. Ze waren recordgroot, sommige hadden de omvang van haar hond.
In ons eerdere nieuwsverhaal schreven we dat de ballen de omvang van voetballen konden bereiken. Maar momenteel blijkt dat een nóg groter formaat mogelijk is. Leda Olmstead kwam tijdens de wandeling met haar hond ijsballen tegen die net zo groot waren als haar viervoeter. Dit was zo bijzonder dat ze zelfs verslag mocht doen op het landelijke weerkanaal ‘The Weather Channel’ . Het interview is hieronder te bekijken.
StormMaster17
Bron: Meteo Cunsult
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
