Grote temperatuurverschillen door zeewind


Daar sta je dan met je koelbox. Gezien het lekkere weer leek het een prima dag om naar het strand te gaan. Foto: archief.

Landinwaarts is er vaak niets van te merken. Maar aan de kust kan een zeewind je plannen behoorlijk verpesten. Ook vandaag (maandag) drukte dit weerkundige fenomeen een behoorlijke stempel op het weer in de kustregio. Reden om er eens uitgebreid bij stil te staan. Daar sta je dan met je parasol, handdoek en goed gevulde koelbox. Thuis was er nog niets aan de hand. De zon scheen volop en in de tuin begon het al aardig op te warmen. Reden genoeg om je biezen te pakken en aan zee te genieten van dit mooie weer. Maar een uur later vol goede moed aangekomen om het strand, slaat je humeur snel om. Het weer hier lijkt totaal niet op dat van thuis.


Alleen op het strand valt de temperatuur tegen. Op een enkeling na, is de kleding dan ook niet erg zomers. Foto: Layla Wijsmuller-Vafi.


En dat terwijl het landinwaarts ruim 20 graden werd. Foto: Helga Kobben.

Over moleculen en het gewicht van lucht
Om het zeewindeffect goed uit te kunnen leggen, moeten we iets dieper de meteorologie en natuurkunde induiken. Veel mensen denken dat lucht niets weegt. Daarom klinkt dit misschien raar, maar eigenlijk klopt dat niet. Koudere lucht is namelijk zwaarder dan warmere lucht. De temperatuur van een stof op aarde wordt bepaald door de mate van beweging van de moleculen die erin zitten. Bewegen ze veel, dan is de stof warm. Bij koudere stoffen bewegen de moleculen minder. Om te bewegen hebben deze luchtdeeltjes ruimte nodig. Het gevolg is dat een warme stof per (bijvoorbeeld) kubieke meter minder moleculen kan bevatten dan een koude stof. En dat heeft gevolgen voor het gewicht, ook bij een stof als de lucht om ons heen.


Dit zijn de maximumtemperaturen voor vandaag (maandag). Er zijn grote verschillen tussen de kust en het binnenland.

Luchtdrukverschillen
De zon verwarmt het aardoppervlak en dat oppervlak geeft op zijn beurt weer warmte af aan de lucht. Boven zee zien we hetzelfde proces. Alleen warmt het zeewater veel minder snel op dan land, waardoor de zee minder warmte af kan geven aan de lucht erboven. En dat is in dit jaargetijde te merken aan de temperatuur. Boven land wordt het op zonnige lentedagen veel warmer dan boven het zeewater. Als gevolg van de temperatuurverschillen boven land en zee, ontstaan ook verschillen in luchtdruk. Door de sterke opwarming, beginnen boven het vasteland namelijk luchtbellen op te stijgen. Deze bellen laten aan de grond als het ware een tekort aan lucht achter, waardoor een kleinschalig lagedrukgebied ontstaat. Boven zee gebeurt dit niet. Hierdoor zien we dat de luchtdruk boven land relatief laag wordt en boven zee in verhouding juist hoog.


Op deze weerkaart van vandaag kan je zien dat de luchtdrukverschillen klein zijn. Er staan dan ook weinig wind.

Het ontstaan van zeewind
Wind ontstaat door luchtdrukverschillen. De at.mosfeer heeft de eigenschap deze verschillen op te willen heffen. Hierdoor komt een luchtstroom op gang van gebieden met hoge naar plekken met lage luchtdruk. Deze luchtstroom is de wind. En hoe groter de luchtdrukverschillen, hoe sterker de wind. Vandaag (maandag) waren de verschillen in luchtdruk aanvankelijk klein. Maar door het hierboven beschreven proces, werden de luchtdrukverschillen tussen land en zee juist groter. Het gevolg was dat een wind ging waaien vanaf de zee (waar de luchtdruk relatief hoog was) naar het land (met relatief lage luchtdruk). Daarmee was een zeewind geboren.


Maar op dit kaartje met de windrichting van vanmiddag, is duidelijk de zeewind te zien.

Gevolgen van zeewind
De zeewind veroorzaakte vandaag alleen grote temperatuurverschillen. Het water van de Noordzee is nu zo’n 8 tot 12 graden. Wind die daar vandaan komt, is erg koud. Aan zee bleven de thermometers dan ook al voor de 20 graden steken. En dat terwijl het landinwaarts 20 tot bijna 26 graden werd. Zeewind kan nog veel meer gevolgen hebben voor het weer. Zo zie je in het voorjaar regelmatig dat boven het koude zeewater hardnekkige mist en lage bewolking ontstaan. Die kunnen door de zeewind het land binnendrijven. Gelukkig was dit vandaag niet het geval.

 
De wind is afkomstig van het nog erg koude zeewater. En dat heeft zo zijn invloed op de temperatuur. Bron: www.actuelewaterdata.nl.

Een ander fenomeen dat vaak samengaat met zeewind is het ontstaan van een wolkenstraat op enige afstand van de kustlijn. Op de plek waar de aanlandige wind en aflandige wind botsen, worden luchtbellen door die ‘botsing’ namelijk gedwongen op te stijgen. Hoger in de at.mosfeer koelen de bellen af. Hierdoor neemt de luchtvochtigheid toe en bij een luchtvochtigheid van 100 procent treedt condensatie op waardoor juist op die plek een langgerekte wolkenband ontstaat.


Het zeewindeffect kan meer dan alleen grote temperatuurverschillen veroorzaken. Hier zie je hoe mist door zeewind het land opdreef op 8 augustus 2003. Bron: Kees Floor.

Onderstaande afbeelding geeft het zeewindeffect duidelijk weer. De luchtdruk boven land is door de flink opgelopen temperaturen relatief laag. Boven zee is de luchtdruk hoger. Hierdoor ontstaat zeewind.

_{Bron: Meteo Consult.} | Gewijzigd: 25 april 2017, 12:32 uur, door Joyce.s