Sterrenstelsel 'voedt' zich met koud gas om te groeien

Astronomen hebben een ver sterrenstelsel ontdekt dat gas uit zijn omgeving opslokt. Het gas dat naar het sterrenstelsel toestroomt, dient niet alleen voor de vorming van nieuwe sterren, het jaagt ook de rotatie van het stelsel aan. Volgens de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO is dit het beste directe observationele bewijs tot nu toe dat sterrenstelsels, zoals theoretisch voorspeld, materie uit hun omgeving aantrekken om te groeien en sterren te vormen. Astronomen vermoeden al heel lang dat sterrenstelsels materie uit hun omgeving opslokken om te kunnen groeien, maar dat proces is niet zo makkelijk rechtstreeks waarneembaar.

Primeur
Nu is de gigantische VLT-telescoop van de ESO ingezet om de zeer zeldzame samenstand van een ver sterrenstelsel en een nog verder weg gelegen quasar - de extreem heldere kern van een stelsel die door een superzwaar zwart gat van energie wordt voorzien - te onderzoeken. Het licht van de quasar - in dit geval HE 2243-60, gaat door het gas in de omgeving van het voorgrondstelsel heen, wat het mogelijk maakt om de eigenschappen ervan vast te stellen. Nooit eerder was een sterrenstelsel dat bezig is zich te voeden zo goed te bestuderen.

Vers gas voor nieuwe sterren
Bij de vorming van nieuwe sterren raken sterrenstelsels heel snel door hun gasvoorraad heen. Op de een of andere manier moeten ze dus voortdurend van vers gas worden voorzien. Astronomen vermoedden al dat de oplossing van dit vraagstuk moet liggen bij de aantrekking van koud gas uit de omgeving. Volgens dit scenario trekt een sterrenstelsel gas naar zich toe dat naar het stelsel toe spiraalt en, tot het naar binnen valt, met het stelsel mee roteert. Hoewel er al eerder aanwijzingen voor dit zogeheten accretiescenario zijn gevonden, waren de beweging van het gas en de overige eigenschappen ervan nog nooit volledig onderzocht.

"Stelsel met enorme eetlust"
De gevonden eigenschappen van deze grote hoeveelheid omringend gas "komen precies overeen met wat we verwachten van koud gas dat door het stelsel wordt aangetrokken", zegt Michael Murphy (Swinburne University of Technology, Melbourne, Australië). "Dit gas beweegt precies zoals de modellen voorspellen en voldoet ook qua hoeveelheid en samenstelling daaraan. Het is alsof het voedertijd is in de dierentuin - dit sterrenstelsel heeft een enorme eetlust en we hebben ontdekt hoe het erin slaagt om zo snel te groeien".

^{Bron: HLN}