Haboob

Maandag trok er een fikse zandstorm over de Amerikaanse plaats Phoenix, Arizona. Een immense muur van zand van enkele honderden meters hoog schoof vanuit de omliggende woestijngebieden over de stad en liet daar vervolgens een dikke berg woestijnzand achter op huizen, auto’s, straten enzovoort. Dit soort stormen komt wereldwijd eens in de zoveel tijd voor en ze hebben ook een speciale naam; namelijk een Haboob, de Arabische vertaling voor harde wind.


_{Een haboob, ofwel een hevige zandstorm, komt over de hele wereld af en toe voor. In de Verenigde Staten zijn de voorkeursgebieden veelal de staten Arizona, New Mexico en Texas. Dit is er eentje in Arizona in 2003. Foto: Wikipedia.}

Haboobs komen over de hele wereld af en toe voor in droge, woestijnachtige gebieden. De Sahara, en dan vooral Sudan, heeft er geregeld mee te maken, maar ook het Midden-Oosten – de omgeving van Koeweit –  en Australië – met name de omgeving van Alice Springs – zijn tamelijk bekend met het fenomeen. Ook in delen van de Verenigde Staten komen Haboobs geregeld voor. Voorkeursgebieden zijn de staten Arizona, New Mexico en Texas. De stad Phoenix in de staat Arizona wordt bijvoorbeeld gemiddeld drie keer per jaar getroffen door zo’n enorme zandstorm, vooral in de periode van juni tot en met september.


_{Dit exemplaar trok in het jaar 2009 over een deel van Texas. Foto: Wikipedia.}

Onweersbui of koufront
Aan de basis van een Haboob staat altijd een koufront of een fikse onweersbui. Afgelopen maandag rond zonsondergang was de atmosfeer in de woestijnachtige omgeving rondom Phoenix zeer gunstig voor het ontstaan van enkele zware onweersbuien. De lucht was zeer onstabiel, wat betekent dat de onderste luchtlagen aan het einde van de dag warm en vochtig werden – de temperatuur liep er op tot dichtbij 40 graden –, terwijl de hogere lagen van de atmosfeer juist steeds kouder werden.


_{Ook in de Sahara, in Australië en het Middenoosten komen regelmatig Haboobs voor. Dit is er eentje in Irak in 2005. Foto: Wikipedia.}

Grens met koude en warme lucht
Bellen met warme lucht stegen vervolgens snel op (warme lucht is lichter dan koude lucht) en er vormden zich enkele zware regen- en onweersbuien. Phoenix bevindt zich al een tijdje op de grens van warme lucht vanuit het zuiden en koelere lucht vanuit het noorden en ook deze situatie droeg bij aan de zwaarte van de onweersbuien.


_{Deze Haboob trok afgelopen maandag over Phoenix, Arizona. De spectaculaire foto is gemaakt door Jerry Ferguson Photography.}

Zand en stof
In een onweersbui is sprake van hele sterke stijgende en dalende luchtbewegingen. De warme bellen met lucht stijgen bij grote temperatuurverschillen tussen de grond en de hogere, koudere luchtlagen heel snel op en zuigen als het ware warme lucht in de bui. Tijdens het stijgen, koelt de lucht echter ook heel snel weer af. Op de plek waar de regen valt, kan zo’n pakket lucht weer omlaag vallen. In zo’n situatie is er sprake van een sterke valwind. De koude lucht botst op de grond en spreidt zich vervolgens met een enorme kracht alle kanten op. Zand, stof en klei worden door de harde wind opgepakt en er ontstaat een muur van lucht en stof die soms wel 10 kilometer hoog kan worden. Als je zo’n bruine wolk op je af ziet komen, is zeer indrukwekkend.



Windvlagen
De windvlagen die bij de zandstorm in Phoenix voorkwamen, liepen soms op tot bijna 100 kilometer per uur en de storm trok in een paar uur tijd over de stad. Er zijn geen gewonden gevallen en er is ook geen grote schade aangericht door de Haboob. Wel waaiden enkele bomen om en raakten elektriciteitskabels beschadigd. Duizenden mensen zaten zonder stroom. Enkele vluchten werden uitgesteld of zelfs geannuleerd, maar het vliegverkeer kwam later op de avond langzaam alweer op gang. Het was ook erg stoffig natuurlijk, maar het voordeel was dat het na de stofwolk ineens heel hard begon te regenen, waardoor het merendeel van het zand weer weggespoeld werd. Nadeel was dat het daarna lokaal tot wateroverlast kwam.

_{Bron: Meteoconsult}