Uit den ouden doos: de zomer van 1954

In het jaar dat in de winter een Elfstedentocht is verreden en het KNMI zijn honderdjarig bestaan viert, laat de weerkundige zomer het afweten. We hebben het hier over 1954. Dat jaar komt in maar liefst drie lijsten voor: namelijk in de top tien van natste zomers, in de top tien van koelste zomers en in de top tien van somberste zomers in De Bilt sinds 1901. En deze 'prestatie' behaalt de zomer van 2011 al niet meer.


_{Een foto uit de natte zomer van 1954. Genomen door de heer De Garve.}

Kletsnat
In de top tien van natste zomers in De Bilt staat 1954 voorlopig nog op een zevende plaats in die lijst met totaal 328 mm. De huidige norm (periode 1981-2010) is 220 millimeter. Dat is dus de totale regensom van de meteorologische zomer die de maanden juni, juli en augustus beslaat. Koploper in die lijst is 1966 met totaal 411 millimeter zomerneerslag. En de zomer van 2011 had tot en met 22 augustus 347 millimeter. Daarmee staat deze zomer nu voorlopig op de zesde plek in de top tien van natste zomers sinds 1901.


_{De weerkaart van 18 juli 1954, 02 uur. Zowel aan de grond als op hoogte (rond 5 kilometer) een depressie, gevuld met koude lucht op de Noordzee. In De Bilt zou er op 17 juli maarliefst 28 millimeter regen vallen en het regende totaal 20,5 uur! Dat was goed voor een (zomer)regenduurrecord. Daarbij een stevige zuidwestelijke wind en koel met maximaal 16 graden. Bron: Wetterzentrale.de}

Erg koel en somber
In de top tien van koelste zomers sinds 1901 staat 1954 op plek 9 met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 15,1 graden (huidige norm is 17,0 graden). Daarnaast was het dus ook nog een sombere zomer met afgerond naar boven 452 uren zonneschijn; goed voor een zevende plek in de lijst van de kleinste hoeveelheid uren zon (huidige norm is 588 uren) sinds 1901.


_{De weerkaart van 16 juni 1954, 02 uur. Het bekende 'Azorenhoog' heeft even een uitstulping, een zogeheten rug, tot over onze omgeving. De 15de was dan ook een zonnige dag, maar niet echt warm, maximaal 19 graden. Op 16 juni werd het echter alweer wisselvallig. Bron: Wetterzentrale.de}

Van de drie zomermaanden waren juli en augustus 1954 het wisselvalligst en koelst met bovendien te weinig zonneschijn: in juli 138 uren, en daarmee bezet 1954 een achtste plaats in de lijst van somberste julimaanden sinds 1901. Augustus had totaal 135 uren zon; opnieuw een achtste plaats waard in de toptienlijst van kleinste aantal uren zon.

Zomer 2011
Tot en met 22 augustus bedroeg de gemiddelde zomertemperatuur te De Bilt 16,4 graden, terwijl 17,0 graden normaal is. Vrij koel dus, maar niet extreem koel. Verder viel er tot dan toe 347 millimeter aan zomerneerslag, tegen 220 mm normaal. Zeer nat dus. Daarnaast scheen de zomerzon tot die datum totaal 482 uren, tegen 588 uren zomerzon normaal (= norm 1981-2010). Op die datum dus bijna 100 uren zon tekort ten opzichte van het langjarig gemiddelde! Tot nu toe bezet de huidige zomer in de lijst van grootste neerslagsom een zesde plek, aan kop in die toptien van natste zomers sinds 1901 staat 1966 met 411 millimeter. Met de verwachting van de resterende augustusdagen in het achterhoofd, is het niet helemaal ondenkbaar dat we die 411 millimeter van 1966 verslaan. Immers, vrijdag worden zware buien verwacht met mogelijk regenhoeveelheden tot (bijna) 100 millimeter aan toe! En dat in één dag tijd. Zie het kaartje hiernaast. Maar vooralsnog lijken de zwaarste buien niet in het midden te vallen. De oostelijke provincies maken voorlopig de grootste kans op extreme regensommen.


_{De te verwachten grote regenhoeveelheden in 24 uur tijd op vrijdag aanstaande, zoals wij die nu in onze database (meteobase) hebben staan. Net over de grens her en der rond 100 millimeter regen, maar voor hetzelfde geld valt die extreme regensom ook plaatselijk in ons land.}

Voor wat betreft de kleinste hoeveelheid zonneschijn is 1907 koploper in de top tien van somberste zomers met 378 uren en op de tiende plaats in deze lijst vinden we 1903 met 472 uren zon. Kortom, de zomer van 2011 zal dat niet meer inhalen met nu al minstens 482 uren zonneschijn, dus alleen de totale regenhoeveelheid wordt nog 'spannend' voor de recordjagers onder ons.

_{Bron: Meteo Consult}