Ruimtetelescoop Galex stopt na tien jaar met speuren in de diepe ruimte

Na een decennium in de ruimte is het doek definitief gevallen voor NASA's ruimtetelescoop Galaxy Evolution Explorer (Galex). De kunstmaan werd in april 2003 gelanceerd, de Galex heeft in die tien jaar tijd een catalogus van honderden miljoenen sterrenstelsels geproduceerd. Bekijk hier een kleine selectie van deze spectaculaire beelden.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
^{In 2008 nam de Galex dit beeld van het Zuidelijke Windmolenstelsel waar. Het is een sterrenstelsel dat deels een spiraal-, deels een balkspiraalstelsel is. Messier 83 is een klein broertje van het Melkwegstelsel. © NASA.}

De missie van de Galex zou in eerste instantie maar tweeënhalf jaar duren. Het doel van de Galex was om grote delen van de hemel op ultraviolette golflengten in kaart te brengen, om zo een beter beeld te krijgen van de evolutie van sterrenstelsels. Dat gebeurde door  sterrenstelsels op uiteenlopende afstanden - tot 10 miljard lichtjaar - te bestuderen.

Galex maakte samen met satellieten Hubble, Spitzer en Chandra deel uit van het GOALS-project (Great Observatories All-sky LIRG Survey). In dat project worden sterrenstelsels op alle denkbare golflengten bestudeerd door ruimtetelescopen.

In 2005 werd de missie verlengd tot 2007. Maar ook daarna kreeg Galex langer de tijd. De satelliet werkte goed dus de metingen werden voortgezet. Begin 2011 stopte NASA met de financiering van de Galex-missie, de missie was minder belangrijk geworden dan andere projecten. De totale missie heeft NASA meer dan 150 miljoen dollar gekost.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Een van de spiegeltelescopen van het astronomisch observatorium Las Campanas in Chili maakte deze waarneming van sterrenstelsel NGC 300, samen met waarnemingen van Galex (de blauwe kleuren op de foto). NGC 300 is een spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Beeldhouwer. © afp.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Dit beeld van het Karrewielstelsel laat een regenboog van golflengtes zien. Deze werden waargenomen door NASA's Galex (blauw), Hubble (groen), Spitzer (rood) en Chandra (paars). © NASA.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Een team van astronomen uit de Verenigde Staten, Chili en Brazilië heeft op basis van archiefgegevens van Galex deze afbeelding van balkspiraalstelsel NGC 6872. Het is het grootst bekende spiraalstelsel dat door Galex ontdekt is. Het stelsel heeft een spanwijdte van 522.000 lichtjaar. © reuters.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Dit is de NGC 6744. Dit sterrenstelsel ligt 30 miljoen lichtjaar van de Aarde verwijderd en is een van de meest op de Melkweg lijkende sterrenstelsels. Deze afbeelding toont de enorme omvang van de pluizige spiraalvormige armen van het sterrenstelsel. Ook is te zien dat zelfs in de buitengebieden van het stelsel stervorming optreedt. © epa.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
In december 2003 maakte de Galex dit beeld van het spiraalvormige sterrenstelsel NGC 55, een sterrenstelsel dat 5,4 miljoen lichtjaar van onze Melkweg ligt. © afp.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Eind december maakte Galex ook deze waarneming van de Messier 101, ook wel het Windmolenstelsel genoemd. Het stelsel werd in 1781 ontdekt en is bijna twee keer zo groot als de Melkweg. In totaal bevat Messier 101 naar schatting minstens een biljoen sterren, waarvan er honderd miljard vergelijkbaar zijn met onze zon, qua temperatuur en levensduur. © afp.

Deze foto is niet meer beschikbaarDeze foto is niet meer beschikbaar
Deze afbeelding van Messier 81 werd samengesteld uit beelden van NASA's Spitzer, Hubble en Galex. Messier 81 is een spiraalvormig sterrenstelsel, het is het helderste lid van een groep melkwegstelsels die bekend staan als de M81-groep. In 1993 werd een supernova waargenomen in het stelsel. Een supernova is een ster die aan het einde van zijn bestaan explodeert. Bij zo'n uitbarsting wordt een enorme hoeveelheid licht uitgestraald. © afp.

^{Bron: HLN}