De maand november is een goede maand om vooruit te kijken naar de eerste winterse ontwikkelingen. Deze keer zitten de meest interessante ontwikkelingen niet in de stratosfeer, maar juist aan de grond!

Met de eerste grote sneeuwdump in de Alpen en de eerste vorstnacht in Nederland achter de rug, wijst alles erop dat de winter steeds dichterbij komt. Ook op de weerkaarten is dit mooi te zien, nu de temperaturen in veel plaatsen in Europa gestaag dalen. In de stratosfeer, de luchtlaag boven de luchtlaag waarin wij leven, is de winterse poolwervel ook weer wakker geworden…

Krachtige poolwervel
De poolwervel is een enorm lagedrukgebied dat zich elke winter vormt in de stratosfeer. De stratosfeer zelf is een luchtlaag die zich bevindt tussen 10 en 30 kilometer hoogte, ver boven de lucht waarin wij leven dus. Deze stratosfeer is bijzonder om dat de luchtlaag heel stabiel is. Wolkenvorming en buienvorming komt in de stratosfeer eigenlijk nooit voor.

De poolwervel in de stratosfeer is normaal gesproken zelf ook vrij stabiel. Deze blijft in de winter vaak stug op dezelfde plek liggen boven de Noordpool zonder veel in kracht te veranderen. Maar er zijn bepaalde momenten dat deze poolwervel minder stabiel wordt en enorm verzwakt. Dat worden ook wel Sudden Stratospheric Warmings (SSW’s) genoemd. Volgens de theorie is de kans op pittig winterweer in Europa een paar dagen tot weken nadat een SSW heeft plaatsgevonden. Dit uit zich in een negatieve Arctic Oscillation (AO) aan de grond, en het vormen van hogedrukgebieden die vrij noordelijk uitkomen. En… deze SSW’s kunnen we ook voorspellen, tot een paar weken vooruit!

Kijken we op dit moment naar de poolwervel, dan is nog geen kans op een SSW te vinden. De poolwervel is op dit moment nog vrij sterk. Verder is er binnenkort ook nog geen teken dat de poolwervel binnenkort flink gaat verzwakken. Van ‘boven’ hoeven we dus nog even geen hulp voor winterweer te verwachten!


De poolwervel in de stratosfeer is op dit moment krachtig! Er zijn wel twee kernen zichtbaar, maar beide kernen zijn goed ontwikkeld. Bron: FU Berlin.


Ook over 10 dagen is er nog geen teken te zien dat de poolwervel gaat verzwakken.

Ook goed nieuws
Het goede nieuws voor winterliefhebbers is dat in de komende winter wel een grotere kans is op SSW’s dan normaal. Daarmee is dus ook de kans op perioden met koud winterweer een klein beetje groter deze winter. Meer daarover in de winterverwachting!

Interessante ontwikkelingen aan de grond!
Ondanks dat de stratosfeer nog geen interessante ontwikkelingen laat zien, zijn die wel te vinden in de troposfeer! Daar gaat zich waarschijnlijk een groot hogedrukgebied vormen in de buurt van de noordpool. Dat wordt ook wel een blokkade genoemd. Zulke hogedrukgebieden zorgen er vaak voor dat kou vaker richting bijvoorbeeld Europa kan afzakken.


Op dit moment is er wel een zwak hogedrukgebied in de buurt van de polen, maar er is ook nog veel lagedruk zichtbaar. Bron: Kachelmannwetter.


10 dagen later heeft zich in de hoofdberekening van het ECMWF een veel krachtiger hogedrukgebied gevormd boven de polen! Dit hogedrukgebied komt in meer of mindere mate voor in andere berekeningen, zoals in het GFS model.
Een negatieve AO op komst

De weerkaart hierboven, een hogedrukgebied boven de Noordpool, is wat je zou verwachten bij een negatieve Arctic Oscillation (AO). De AO meet kort gezegd het verschil tussen druk in de polen en verder zuidelijk; is deze negatief dan is de druk op de polen hoog en verder naar het zuiden lager. Met een negatieve AO is de kans op stevig winterweer in Europa groter. En zoals verwacht laten de  berekeningen laten nu ook een negatieve AO zien in de verwachting.

Typisch voor na een Sudden-Stratospheric Warming!?
Het opvallende is dat de negatieve AO vaak ontstaat na een SSW. Maar we hebben net gezien dat een SSW er helemaal niet aan zit te komen! Oftewel, de hoge druk die waarschijnlijk komt boven de polen wordt niet door de stratosfeer veroorzaakt. Volgens verschillende onderzoeken is dit niet gek, omdat de stratosfeer in november vaak nog geen invloed heeft op het weer aan de grond (zie deze link als voorbeeld).

Een klein beetje zichtbaar
Volgens de analyse hierboven moeten we dus een redelijke kans op winterweer verwachten. Hierbij moeten we wel bedenken dat het nog november is, en dat echte kou met overdag temperaturen onder het vriespunt nog niet waarschijnlijk zijn. Als we kijken naar de pluim voor Nederland, dan zijn de tekenen voor een beetje winterweer nog niet overtuigend. De berekening met de hoogste resolutie (de rode lijn) gaat wel voor echt winterweer. Aan de andere kant blijft het gemiddelde van alle berekeningen bij temperaturen rond een graad of 5 steken.
De gemene deler is dat het dus langzaam wel kouder wordt, maar dat de kans op winterweer voor de eerste 15 dagen klein is. Maar wat is de oorzaak hiervan?


De pluim laat een kans op winterweer zien, maar deze is niet zo groot als je zou verwachten op basis van de theorie. Bron: Buienradar.

Waarom kleine kans op echt winterweer?
De grootste reden dat echt winterweer voor de komende 15 dagen uitblijft is dat lage druk zich lijkt te vestigen boven West-Europa. Dat betekent dat het weer weliswaar frisser en wisselvalliger wordt, maar de echte kou kan Europa dan niet bereiken. Daarvoor moet de hoge druk (de blokkade) beter liggen, bijvoorbeeld boven Scandinavië.


Dit kaartje laat de luchtdrukafwijkingen op 5 km hoogte zien voor 11-15 dagen vooruit. De afwijkingen zijn vaak redelijk hetzelfde als de afwijkingen aan de grond. Het kaartje laat ook mooi de hogere druk dan normaal boven de polen zien (rode kleuren). Maar boven Europa bevindt zich juist lagere druk dan normaal (blauwe kleuren). Dat is vaak een teken voor fris en wisselvallig weer. Echte kou kan Europa dan niet bereiken. Bron: Michael Ventrice via Twitter.

Mocht de hogedruk in de buurt van de Noordpool het nog even volhouden, dan zou er na 15 dagen wel een grotere kans zijn op echt winterweer in Europa. We houden het voor je in de gaten!

Bron Alpenweerman.nl 08-11-17
Dipl Met. Lars van Galen  


 

Citaat van weergek111, vrijdag 10 november 2017, 17:50 uur Op dit moment is het het weer veel te warm op de Noordpool, het kon hier op dit moment een stuk kouder zijn geweest met deze noordwestelijke stroming als het maar een stuk kouder op Noordpool was geweest. Komende 4 a 5 weken geen winter te verwachten, Alleen een winters spelde prikje in Duitsland volgende week.
Het is absoluut niet 'veel te warm' op de noordpool, het is er zelfs gewoon koud. Even wat warmte aanvoer in slechts een deel van het gebied, niks aan de hand, zie ook de afbeelding van Johann hierboven.

Het nu al uitsluiten van winterweer in de komende 4 á 5 weken is op OnweerOnline ongewenst daar dit in geen geval voorspelt c.q. verwacht kan worden, zeker wanneer dit zonder gegronde onderbouwing gesteld wordt.  | Gewijzigd: 11 november 2017, 13:39 uur, door Justin