Weernieuws: veel wateroverlast in West-Europa

Laag na laag trok over de Benelux en omgeving. Dit was niet alleen de afgelopen week zo, al sinds halverwege oktober is het zeer nat. Hierdoor kregen we in november en december al verschillende hoogwatergolven te verwerken. Al deze regen heeft het grondwater ook behoorlijk verhoogd, waardoor het in de eerste week van 2024 op steeds meer plaatsen tot wateroverlast gekomen is.

Een topografisch overzicht van al het weernieuws van de afgelopen week kan je hier vinden: https://umap.openstreetmap.de/nl/map/weernieuws-7-1_51356#7/52.164/6.987





Eerst: Windstoten van storm Henk

---

Storm Henk trok in de nacht naar woensdag 3 januari ten noorden van Nederland langs. Het kwam tot storm en zware windstoten, Vlieland kon een windstoot van 113 km/u meten. Het KNMI gaf code oranje af voor de noordwestelijke provincies. Op diverse plaatsen bezweken bomen (o.a. Harderwijk), in Vlissingen waaide een glazen plaat los van een terras, en in Zaandam waaide een gevel van een gebouw af. Link1 Link2 Link3

Ook vanuit Vlaanderen, Zuid-Engeland, Noordoost-Frankrijk en Duitsland kwamen veel meldingen van schade (zie alle gele windmeldingen).

Toen: Windhoos in Vlaanderen

---

Onderzoek heeft bevestigd dat er waarschijnlijk eerder al een windhoos in Stadtlohn (bij Winterswijk over de grens) is geweest. Daar werd op 22 december een schadespoor ontdekt door een industriegebied. Link1 Link2

Terug naar 3 januari, nadat de wind in de middag juist weer ging liggen, werd duidelijk dat uit een "low-topped supercell" een windhoos is ontstaan tussen Antwerpen en Brussel (bij Onze-Lieve-Vrouw-Waver). Deze zorgde plaatselijk voor behoorlijk veel schade. Link1 Link2 Link3

Wateroverlast op 3 januari

---

Er was in grote delen van West-Europa al sprake van een gespannen situatie qua hoogwater. Op de dagen rond 3 januari kwam daar nog eens een grote plens water bij. Dat zorgde voor hoogwater in Nederland en België. Vooral in Frankrijk en Engeland waren er echte overstromingen met veel schade.

Dam bij Maastricht doorgebroken
Op 2 januari viel er in de Ardennen veel regen, dat regenwater stroomde in een dag tijd naar de Maas bij Maastricht. Daar brak op 3 januari een kleine dam door dat een zijtak waarin woonboten dreven van de Maas scheidde. Hierdoor kwam er een sterke stroming te staan en sloeg een boot los, vervolgens ramde deze een brug. Er bestond enige tijd angst dat de brug (gelukkig geen belangijke verbindingsweg) in zou kunnen storten, gelukkig bleek de brug nog enigszins stabiel na inspectie. Vervolgens werd geprobeerd om het gat in de dam te dichten.
Na enkele mislukte pogingen is het afgelopen weekend gelukt om - met hulp van het leger - het gat in de dam te dichten. Dat lukte mede doordat de stroming wat afgenomen is. Het water in de Maas is namelijk, na een piek op 3 en 4 januari, nu weer terug op normaal niveau bij Maastricht. Het leger heeft geholpen door met Chinook-helikopters daar zakken met zware stenen in het gat te plaatsen. Link1 Link2 Link3



Hoogwater in de Rijn
Ook vanuit Duitsland stroomde veel water Nederland binnen. De hoogwatergolf bereikte zondag 7 januari haar piek bij Lobith. Die piek was iets minder hoog dan de vorige hoogwatergolf van 27-28 december. De hoogwatergolf verspreidt zich op dit moment nog over de verdere Nederlandse rivieren. Zo is de IJssel op dit moment aan het pieken Bij het eerdere hoogwater was de situatie rond de IJssel gespannen, nu is de golf iets lager en is er een kleine marge.Link



Mede door het hoogwater is er een schip vastgelopen in de IJssel bij Arnhem. Bij hoogwater moet een schip in de vaargeul blijven, want als het afwijkt kan het vastlopen in een uiterwaard. Door het vastgelopen schip konden schepen enige tijd niet de IJssel op varen. Afgelopen zaterdag werd het schip losgetrokken en is de scheepvaart over de IJssel weer hervat. Link

Hoogwater rond het Markermeer
Het hoogwater leidde tot meer problemen op het Markermeer. Doordat het water in het IJsselmeer ook hoog was, kon het water niet makkelijk uit het Markermeer wegstromen. Door het hoogwater op het Markermeer waren ook de sluizen voor de scheepvaart van en naar dat meer gesloten. De sluizen van het IJ bij Amsterdam naar het Markermeer zijn door het hoogwater nog steeds gesloten. Link

Door het hoogwater waren er ook in Hoorn en Volendam zandzakken nodig om te voorkomen dat het water bij huizen naar binnen stroomde. Link1 Link2 Link3



Gemalen pompen op volle toeren
Naast de rivieren en meren, waren ook de waterstanden in polders zeer hoog. De gemalen pompten o.a. in Friesland en Groningen op volle toeren. In Friesland werden er in Aldeboarn zandzakken geplaatst om het water uit de Boarn tegen te houden. Link1 Link2

Grotere problemen in Frankrijk en Engeland

---

Waar in Nederland en België grote waterschade bespaart bleef, waren er langs de rivieren in Noord- en West-Frankrijk en Engeland wel grote overstromingen. In Noord-Frankrijk overstroomden o.a. de Aa, de Leie en de Canche. Nooit eerder stond het water in die rivieren zó hoog. Vooral de plaats Arques aan de Aa is zwaar getroffen. Nederland heeft pompen gestuurd om Frankrijk te helpen, en ook de Franse politiek lijkt misschien te zijn wakkergeschud. Wellicht dat ze gaan kijken naar maatregelen om overstromingen daar te voorkomen. Het duurt lang voordat het water er weg lijkt te trekken, want van dinsdag 2 tot zondag 7 januari waren er nog steeds overstromingen.
Link1 Link2 Link3 Link4 Link5

Ook in Engeland zijn er delen overstroomd. Zo zijn de Soar, Trent en Severn buiten hun oevers getreden. De Thames stond nog nooit zo hoog. Link1 Link2 Link3 Link4

Sneeuw in het noordoosten, weinig sneeuw in Sauerland

---

Ten slotte viel er 6 januari in Groningen nog wat sneeuw, circa 1-2 cm. Zondag 7 januari brak de zon daar al door, wat prachtige winterse plaatjes opleverde. Link1 Link2

Het Sauerland heeft minder geluk gehad met het witte goud. Daar is de winter ingevallen met droge koude. Er viel vandaag slechts een dun laagje (voor de aankleding), maar de pistes moeten het echt nog hebben van een oude laag kunstsneeuw. Met de huidige droge lucht zit er de komende dagen ook nog geen lading verse sneeuw in de verwachting. Link